De handen af van fossiel: volgt de HvA in het voetspoor van universiteiten?
Pepijn Kouwenberg | Vice-voorzitter Hanneke Reuling neemt het woord
Terwijl de klimaattop in Dubai in volle gang is, poldert ook de HvA deze maand over een klimaatkwestie. Namelijk: moet de hogeschool nog wel samenwerken met ‘fossiele’ bedrijven? In de open hal van het Kohnstammhuis discussieerden HvA’ers donderdag mee over die vraag.
Wel of niet samenwerken met fossiele bedrijven? Of misschien alleen als het om ‘duurzame’ samenwerking gaat? Het College van Bestuur van de HvA wil er niet zomaar een beslissing over maken, legt vice-voorzitter Hanneke Reuling donderdag uit. En dus is in de hal van het Kohnstammhuis een man of dertig aangeschoven om mee te discussiëren over de kwestie.
Die input van de HvA-gemeenschap is nodig, aldus Reuling, dus worden er vier van dit soort sessies georganiseerd. ‘Want met welke bedrijven willen we dan niet meer samenwerken? En mogen studenten daar dan ook niet meer stagelopen?’ In april besloot de Vrije Universiteit al om ‘grotendeels’ te stoppen met de fossiele samenwerkingsverbanden, drie maanden later volgde de Universiteit van Amsterdam: partneren met bedrijven als Shell gebeurt alleen nog als het bijdraagt aan de duurzame ‘Parijs-doelen.’ Is het nu de beurt aan de HvA?
Ongeloofwaardig
Het is maar de vraag, want op donderdag lopen de meningen in het Kohnstammhuis behoorlijk uiteen. Hoe verloopt zo’n gesprek? Eerst is het woord aan Jeroen Kluck, lector Water in en om de stad, die mag uitleggen waarom een stop op fossiele samenwerking de enige juiste weg is voor de HvA. ‘Ik ben er vrij stellig over,’ opent hij zijn betoog.
‘Als wij blijven samenwerken met bedrijven als Shell zijn we als HvA ongeloofwaardig’
‘We stevenen nu af op 2,7 graad klimaatopwarming en moeten dus alle zeilen bijzetten. Als wij als HvA blijven samenwerken met partijen die de klimaatverandering bewust verergeren, dan geven we daar onze goedkeuring aan en zijn we ongeloofwaardig.’ Kluck noemt als voorbeeld Shell, een beruchte klimaatboosdoener. Ligt het aan hem, dan mogen zulke bedrijven bij de HvA zo snel mogelijk op een zwarte lijst. ‘Ik denk dat wij alleen nog moeten samenwerken met bedrijven die met name aan de oplossing werken, in plaats van de ontwrichting van het klimaat.’
Nee, Shell is nodig
Kort applaus uit de zaal volgt, maar er is ook een andere kant aan het verhaal. Frank-Jan de Graaf, lector Corporate Governance & Leaderschip, krijgt een paar minuten de kans om die te belichten. De Graaf stelt dat bedrijven als Shell ‘veel te belangrijk en machtig’ zijn om zomaar aan de kant te zetten. ‘We kunnen de transitie alleen maken mét deze grote bedrijven,’ is hij van mening. ‘Als we zulke bedrijven uitsluiten, gaan ze misschien gevaarlijke dingen doen.’
Wat er zo gevaarlijk aan is, wil iemand uit de zaal weten? De Graaf: ‘Dan verliezen we als Nederland onze economische kracht. En dan zoeken bedrijven andere partners op, organisaties die misschien juist géén duurzame ambities hebben. We moeten geen overhaaste beslissing maken, maar onze studenten leren de juiste afweging te maken.’ Ook applaus.
Niet op een rijtje
Om welke bedrijven het precies gaat, wordt donderdag niet helemaal duidelijk. Van Nederlandse universiteiten is bekend met welke fossiele partners ze samenwerken, dankzij de inzet van onderzoekers en actiegroepen, maar voor hogescholen zijn die samenwerkingen niet in kaart gebracht.
Wat de voornaamste fossiele partners zijn en hoe de HvA daar dan mee samenwerkt, krijgt het publiek donderdag dan ook niet te horen. Zo blijft de discussie enigszins hangen in al bekende standpunten, zonder dat duidelijk wordt wat er precies op het spel staat.
Wel gaat het er op bepaalde momenten lekker fanatiek aan toe. Als De Graaf het publiek terloops meldt dat Shell toch wel echt een van de bedrijven in Nederland is die in absolute zin het meest investeren in duurzame energiebronnen, komt dat hem op wat gejoel te staan. ‘Néé-héé!’, klinkt het meerstemmig uit de zaal.
Verrassend verschillend
En, bedrijven weren of niet? Als de zaal halverwege de meeting wordt gevraagd wie voor Klucks standpunt voelt, steekt ongeveer de helft zijn hand op. En wie is het eens met De Graaf? Nu de andere helft. Het lijkt geen uitgemaakte zaak.
‘Als wij strengere voorwaarden stellen, heb je kans dat andere hogescholen dat ook doen’
‘Dat verraste me wel,’ vertelt Evi Rozendal, stagecoördinator bij Toegepaste Psychologie, na afloop. Zij had begin oktober nog namens honderden bezorgde HvA’ers aan het CvB geschreven dat er meer leiderschap nodig was in de klimaatcrisis. Donderdag is er ook een groep HvA’ers die daar minder voor lijkt te voelen, valt haar op.
‘Ik twijfel daarom nu wel over de uitkomst,’ aldus Rozendal. Ze hoopt alsnog op een soort besluit zoals de UvA en VU eerder namen. ‘Dan maak je toch een statement. En dan heb je kans dat veel andere hogescholen ook volgen en er een grote beweging ontstaat. Ik hoop dat ons College van Bestuur die verantwoordelijkheid wil nemen.’
Na de presentaties mogen de aanwezigen nog post-its op vellen papier plakken om in trefwoorden aan te geven welke kant de HvA op moet. De vellen hangen vol met nogal verschillende idealen en speerpunten, van duurzaamheid tot vrijheid. Een breed gedragen beslissing maken kan voor het College van Bestuur zomaar eens een hele kluif worden.
Op donderdag 14 december is de vierde en laatste dialoogsessie over fossiele samenwerking. De meeting vindt plaats op de sportcampus, in de lounge van het Dr. Meurerhuis (10:00 – 11:30 uur).
