Leg bij mentale problemen ook de nadruk op de oplossing, pleit Jordi
Rosa Tromp | Jordi Frederiks
Jordi (26) is net afgestudeerd als toegepast psycholoog, wat betekent dat hij gedag moet zeggen tegen de oude gewoontes van het studentenleven. Deze week schrijft hij over de media-aandacht voor (mentale) problemen onder jongeren, waar jongeren niet per se mee geholpen zijn.
Inmiddels zijn we allemaal op de hoogte van de mentale problemen die spelen bij veel studenten en wordt hier steeds meer aandacht aan besteed. Maar is al die aandacht wel goed?
Afgelopen week publiceerde het Trimbos-instituut een nieuw onderzoek. De onderzoekers probeerden te achterhalen waar de problemen van studenten vandaan komen en hoe dit aangepakt kan worden. Het onderzoek suggereert dat de berichtgeving over mentale problemen mogelijk die problemen zou verergeren.
De jongeren in het onderzoek zeggen dat ze niet geholpen zijn met al die aandacht voor hun stress, prestatiedruk en mentale problemen. Het onderzoek licht toe dat veel studenten zich niet alleen zorgen maken over problemen in de wereld als de klimaatcrisis, oorlogen en polarisatie. Ook persoonlijke zorgen als een hoge energierekening, studieproblemen en het krijgen van een woning spelen een rol. En als ik daar nog iets aan mag toevoegen: het terugbetalen van een torenhoge studieschuld, met dank aan Ruttes gefaalde leenstelsel.
Eigenlijk doe ik er nu ook weer aan mee, door opnieuw over mentale problemen te schrijven
Wanneer je je daar al zorgen om maakt en dealt met mentale problemen, kan al dat negatieve nieuws rauw op je dak vallen. De hoop dat het leven verbetert, kan daardoor steeds meer en meer dimmen. Dat merk ik zelf soms ook als ik te veel negatief nieuws achter elkaar lees. En ja, eigenlijk doe ik er nu ook weer aan mee, door opnieuw over mentale problemen te schrijven en dit voor te schotelen aan lezers. Sorry daarvoor. Aan de andere kant: hoe kunnen we anders belangrijke maatschappelijke probleem aankaarten? Het voelt een beetje als een tweestrijd.
In de moderne wereld waarin wij nu leven, ontkom je niet zo makkelijk aan negativiteit. Op social media kun je bijvoorbeeld gemakkelijk in aanraking komen met beladen onderwerpen, terwijl je daar niet altijd op zit te wachten. Zo kan je van het schuddebuiken om memes plotseling op een schokkende post stuiten. Toen de Black Lives Matter-beweging bijvoorbeeld een opmars maakte, drie jaar geleden, werden te pas en te onpas videobeelden gedeeld van dodelijke arrestaties van zwarte mensen.
Uiteindelijk moet je niet alleen de problemen benoemen; besteed eens aandacht aan de oplossing
Deze schokkende en pijnlijke beelden werden gedeeld om bewustwording te creëren in de maatschappij omtrent racistisch politiegeweld. Het zien van die beelden hoorde men wakker te schudden. Maar zulke beelden kunnen ook zeer traumatiserend werken voor mensen. De beelden werden - voor zover ik het me kan herinneren - uiteindelijk aangegeven met ‘trigger warnings’.
Zelf ben ik een voorstander van waarschuwingen voor traumatiserend nieuws, zoals Trimbos ook voorstelt, waarbij je de kijker de optie geeft om het nieuws te lezen of niet. Ik hoef zelf namelijk geen gewelddadige videobeelden te zien om wakker geschud te worden, dus kijk dan liever niet. Ik begrijp het echter wel; wanneer iets je zó hoog zit, wil je daar ook mensen bewust van maken en houd je minder rekening met hoe dat overkomt. Het ‘bieden’ van trigger warnings is daarom iets wat ik zelf soms ook nog weleens vergeet, maar wel als een van de oplossingen zie.
Uiteindelijk gaat het vooral om het benoemen van oplossingen, denk ik. En daar hebben media ook een grote rol in te spelen. Het Trimbos-instituut pleit bijvoorbeeld voor een ‘mediacode’ wanneer het in nieuwsberichten gaat over mentale problemen. Zo’n mediacode wordt bijvoorbeeld al gehanteerd wanneer een platform suïcide bespreekt: voor lezers wordt dan verwezen naar de hulp van 113.nl. Het bredere idee is dat media meer nuance mogen aanbieden in hun verhaal, door niet alleen het probleem aan te kaarten, maar ook de (concrete) oplossing te benoemen. Zo wordt niet alleen de negatieve kant belicht.
Op dus naar meer mediacodes als je het mij vraagt, want ik vind het wel belangrijk dat we in de maatschappij blijven praten over mentale problemen. De oplossingen voor studenten zijn overigens: gezond eten, praten over je problemen met je naasten of begeleiders op school en goed slapen. Ja: makkelijker gezegd dan gedaan. Maar nu weet je het in ieder geval wel.
Docent-onderzoekers van de opleiding Toegepaste Psychologie deden in 2021 al een vergelijkbare oproep: 'Jongeren zijn niet geholpen met paniek zaaien over hun psychisch welzijn'. Je leest die opinie hieronder.
