‘Radioprotest’ en een record vergaderuren: onderwijsvernieuwing komt met weerstand
Daniël Rommens
Bij Communicatie en Creative Business (CO+CB) ging het curriculum van jaar 1 en 2 begin dit jaar fors op de schop. Hard nodig, volgens de opleidingen zelf, al is een aantal studenten flink kritisch over de vernieuwingen. Hoe komt dat? ‘Het voelt alsof dit onderwijs nog niet af is.’
Bij Daan Bakker (22) en zijn elf medestudenten gaat het er nog niet in. Waarom kiezen ze er bij Communicatie en Creative Business (CO+CB) voor om de minor Radio te laten verdwijnen? ‘We hebben juist ontzettend veel geleerd tijdens deze minor’, zo verwoordt Daan het onbegrip.
De minor past niet langer in het nieuwe onderwijsmodel waarmee de opleidingen dit studiejaar zijn gestart. Maar dat is zonde, vindt de groep studenten. Daarom duiken ze op 16 februari als laatste lichting van de laatste radiominor van Nederland de campusstudio in. De studenten gaan voor een zeven uur durend ‘radioprotest’. ‘Omdat deze minor niet zomaar te vervangen is.’
Meters maken
Het is goed dat de studenten initiatief tonen, vindt Margriet Flikweert, coördinator van de minor die straks verdwijnt. ‘En ik begrijp hun zorgen ook. Bij deze minor deden studenten een halfjaar lang praktijkervaring op en maakten ze meer dan tien radio-uitzendingen. Kortom: studenten maakten meters in het vak. Door de vernieuwing is daar binnen onze opleiding vooralsnog een stuk minder ruimte voor.’
Over het nieuwe onderwijs van CO+CB wordt binnen de opleidingen getwist. Dat blijkt uit de actie van de groep derdejaars. Maar ook veel tweedejaarsstudenten zijn vooralsnog kritisch.
Zij volgen sinds september onderwijs volgens het ‘stonesmodel’. Het gaat om ‘flexibel’ onderwijs met veel keuzevrijheid. Iets dat de HvA op termijn voor alle studenten wil, blijkt uit het instellingsplan van de hogeschool. De studenten werken meer onderzoekend en hebben een docent als coach (zie kader). Goed voor hun betrokkenheid, zo legden de vernieuwers destijds uit aan HvanA.
Met het nieuwe ‘stonesmodel’ van Creative Business en Communicatie krijgen studenten geen hoorcolleges en tentamens meer. Oude vakken en minoren zijn vervangen: elk blok bestaat nu uit een stone van 15 punten.
CO+CB is daarmee niet langer een verzameling kleinere vakken als marketing en audio, maar overzichtelijk opgedeeld in vier blokken waarin studenten steeds werken aan een groter ‘beroepsvraagstuk’. Docenten beoordelen hen aan de hand van feedback en studenten kiezen vanaf jaar twee hun eigen leerroute.
Dat moet het onderwijs voor studenten ‘flexibeler’ maken, iets dat de HvA op termijn voor alle studenten wil. Andere opleidingen kijken dan ook geïnteresseerd mee met de ontwikkelingen, zo vertelde opleidingsmanager Jord Schaap eerder aan HvanA.
Maar het is wennen, merkt Liv de Haas (18), een tweedejaarsstudent die haar eerste stone achter de rug heeft. ‘Docenten doen hard hun best. Ze zijn alleen nog erg zoekende en dat merk je als student. Het voelt alsof we onderwijs volgen dat nog niet af is; alsof het nog ontwikkeld moet worden.’
Zo draait haar beoordeling als student sinds de vernieuwing grotendeels om het krijgen van feedback in plaats van cijfers voor tentamens. ‘Maar in de praktijk hadden docenten in blok 1 lang niet altijd tijd om bij iedereen langs te gaan. Dat maakte het soms onduidelijk waar ik mee bezig was. Halverwege het eerste blok dacht ik zelfs aan stoppen.’
‘Kinderziektes’
Aan de flexibilisering is jaren gewerkt en toch is er onduidelijkheid. Maar zie dat maar als de ‘kinderziektes’ die bij een vernieuwing horen, stelt tweedejaarsstudent Lisa Wolkers. Lisa is studentvoorzitter van de opleidingscommissie en krijgt in die rol veel mee van wat er onder docenten en studenten leeft: klachten over het nieuwe onderwijs komen bij haar binnen.
‘Als docenten hebben we de afgelopen tijd een recordaantal uren vergaderd om dit op orde te krijgen’
‘In het eerste blok wisten docenten vaak nog niet goed hoe ze invulling aan het nieuwe onderwijs moesten geven’, vertelt Lisa. ‘Daardoor ontstond stress en een hoge werkdruk.’ Volgens haar probeert het management nu met nieuwe vacatures en extra mankracht wat ademruimte te creëren.
Ook voor docenten zelf is de vernieuwing niet makkelijk geweest, kan Rob van Burik beamen. Hij en zijn collega’s hebben weleens een rustiger eerste blok gekend. ‘Als docenten hebben we de afgelopen tijd een recordaantal uren vergaderd om de stones op orde te krijgen’, zo laat hij HvanA weten.
‘Bij sommige stones bleek het in het eerste blok enorm moeilijk om studenten te beoordelen’, stelt de HvA-docent, die al sinds 2009 lesgeeft in audio en video. ‘We mogen namelijk niet meer het product beoordelen, maar alleen de vorderingen per student.’ Dat schept dan weer onduidelijkheid over wat een voldoende waard is. ‘Inmiddels hebben we als docenten de beoordeling weer aangepast’, aldus Van Burik.
Ook positief geluid
De opleidingen moeten zo constant evalueren, en zich voorlopig vasthouden aan wat er wél goed gaat. Het eerste halfjaar van de vernieuwing sijpelen ook positieve ervaringen door. Neem die van eerstejaarsstudent Silke Doorgeest, die in september aan de opleiding begon: het ‘nieuwe hbo-onderwijs’ bevalt haar wel.
‘Mijn beeld van het hbo was vooraf heel anders: ik had verwacht dat ik hier hoorcolleges zou volgen’
‘Mijn beeld van het hbo was vooraf heel anders’, vertelt Silke. ‘Ik had verwacht dat ik hier hoorcolleges zou volgen, veel boeken zou moeten lezen en niet zo veel zou “doen”. Ik kom van het mbo en ben niet zo van de theorie, dus voor mij is deze vernieuwing juist heel fijn, denk ik.’
‘CO+CB is eigenlijk een soort zelfstudie’, volgens Silke, die wel ziet dat eerstejaars daar nog niet altijd even klaar voor zijn. ‘Omdat we ons als studenten nu eenmaal niet altijd in de stof verdiepen wanneer we er niet op worden getoetst. Docenten moeten hun les daarom vaak aanpassen, omdat het idee is dat wij de stof wel zelfstandig bestuderen.’
Vertrouwen
Het management verwacht dat het stonesmodel goed zal zijn voor het studiesucces en de tevredenheid onder studenten. Er is tijd nodig om dat waar te maken, denkt Lisa van de opleidingscommissie. ‘Ons jaar heeft pech omdat wij precies de overgangsfase meemaken’, vertelt ze.
‘Het is inderdaad een onrustige periode geweest. We staan vierkant achter onze docenten, die alle lof verdienen, ook al was het voor sommigen onwennig. Van tevoren hebben we iedereen geschoold in de nieuwe werkwijze, maar bij elke vernieuwing zie je toch dat het in de praktijk anders werkt. Dat is heel normaal.’
‘We hebben druk weggenomen door extra docenten in te zetten waar nodig. Ook is een deel van de stones in jaar drie uitgesteld, om meer lucht te geven aan iedereen. Inmiddels zien we meer rust in de organisatie komen. Wij houden vertrouwen en blijven de ambities uit het instellingsplan van de HvA vertalen naar goed onderwijs.’
‘De studenten die zich zorgen maken over het verdwijnen van radio? Die hebben een punt te pakken. Ik vind het eigenlijk heel mooi dat ze deze actie organiseren: het laat hun betrokkenheid zien. Intern zien wij ook dat we moeten zorgen voor stones die om het echte “maken” draaien. Niet elk onderwerp krijgt nog de aandacht die het verdient. Daar sleutelen we aan.’
Ook zij ziet de meerwaarde in het nieuwe stonesmodel. ‘Doordat we niet meer leren voor tentamens maar werken aan beroepsvraagstukken, zie ik dingen die ik tijdens de opleiding leer al terugkomen tijdens mijn stage. Met de tentamenstof van vorig jaar ervaarde ik dat niet zo.’
Zodra de ‘kinderziektes’ eruit zijn, kan men bij CO+CB de toekomst dan ook met vertrouwen tegemoet, denkt Lisa. ‘De opleidingsmanagers en docenten deden vier jaar lang onderzoek naar deze vernieuwing. Daar vertrouw ik op. Uiteindelijk hoort deze onrust er misschien bij: het is in ieder geval goed dat ze proberen dingen te verbeteren.’
