Een nieuwe lockdown: terug bij af of kleine aanpassing?
Daniël Rommens
Zijn we terug bij af of zijn we dit intussen wel gewend? Maandagavond kondigde premier Rutte een lockdown aan, waardoor het hoger onderwijs opnieuw de deuren moet sluiten. ‘Helaas noodzakelijk, maar zeer ingrijpend.’
Omdat het aantal besmettingen met het coronavirus in Nederland niet daalt maar juist stijgt, vond het kabinet het nodig om een pakket aan zware maatregelen te nemen die tot 19 januari gelden. ‘Online onderwijs wordt weer de norm, van primair onderwijs tot universiteit’, zei Mark Rutte maandagavond tijdens zijn toespraak op televisie.
De situatie voor de HvA lijkt op die van maart. ‘Vanaf aanstaande woensdag studeren en werken we weer vrijwel uitsluitend thuis’, laat het HvA-bestuur weten. ‘Het is helaas noodzakelijk, maar wel zeer ingrijpend’, aldus waarnemend bestuursvoorzitter Hanneke Reuling. ‘Ontmoeting is de kern van het onderwijs. Dat we daar al zo lang zo weinig mogelijkheden voor hebben, is voor ons allemaal heel erg frustrerend.’
Uitzonderingen
Na maanden van voorzichtige versoepelingen en iets meer vrijheid voor ontmoeting op de HvA, kan een nieuwe lockdown voelen als een flinke terugslag. Tegelijkertijd rijst de vraag hoe ingrijpend de veranderingen nu werkelijk zijn. Van een plotselinge omslag naar online onderwijs, zoals in het voorjaar het geval was, is nu geen sprake. Docenten en medewerkers hebben in het afgelopen jaar keihard gewerkt om het het onderwijs zo om te vormen dat het voor het grootste deel online kan worden gegeven.
‘Ingeroosterde toetsen kunnen in principe wél op locatie plaatsvinden’
Daarnaast laat het kabinet, in tegenstelling tot in de eerste lockdown, ruimte voor een aantal activiteiten op locatie. In principe vindt studeren thuis plaats, maar er zijn uitzonderingen mogelijk voor praktijkonderwijs en tentamens. ‘Ingeroosterde toetsen kunnen in principe volgens planning wél op locatie plaatsvinden’, laat het HvA-bestuur dan ook weten. ‘Hetzelfde geldt voor praktijkonderwijs.’ Er vinden tot 19 januari echter geen groepsbijeenkomsten plaats op de HvA.
Roep om ruimte
Sinds de versoepelingen van de maatregelen voor het hoger onderwijs heeft op de HvA maar mondjesmaat fysiek onderwijs plaatsgevonden. Het College van Bestuur nam al vroeg in de eerste lockdown het besluit om alleen waar echt nodig onderwijs op locatie te geven. Het leeuwendeel vindt al sinds maart online plaats.
Vanaf de zomer werd de roep om meer fysiek onderwijs steeds sterker. In verschillende acties, zoals petities en demonstraties, riepen studenten op om meer ruimte te bieden en ook onderwijsinstellingen en koepelorganisaties lobbyden meermaals in Den Haag voor ruimere lestijden. Die oproepen kunnen voor nu de ijskast in.
Uitvalsbasis Leeuwenburg
Voor studenten die thuis geen geschikte plek hebben om te studeren, biedt de HvA de mogelijkheid om een studieplek te reserveren. Dat kan vanaf woensdag echter alleen nog in de Leeuwenburg, het HvA-pand naast het Amstelstation.
Voor medewerkers geldt dat zij echt thuis moeten werken. ‘Dat geldt voor docenten, onderzoekers en ondersteunend personeel. Uitzonderingen daarop vormen mensen die betrokken zijn bij examinering of bij praktijkonderwijs op locatie. En voor onderzoekers die aangewezen zijn op onderzoeksfaciliteiten in een HvA-gebouw.’
Het bestuur biedt ruimte voor ‘incidentele’ gevallen, waarbij medewerkers in de Leeuwenburg terecht kunnen als thuiswerken echt niet mogelijk is. ‘Dat doen zij nadat zij dat hebben afgesproken met hun leidinggevende.’ Omdat onderwijspersoneel door het kabinet wordt gezien als cruciaal, is er volgens de HvA kinderopvang beschikbaar voor iedereen die nodig is om het onderwijs te kunnen geven.
Te weinig tijd
De situatie sinds maart is zwaar voor medewerkers. Dat blijkt onder andere uit de medewerkersmonitor, die de HvA in november afnam. Ruim de helft van het personeel zegt dat de crisis een negatief effect heeft op de gemoedstoestand en ruim een kwart voelt zich eenzaam.
‘Ik zie dat onze studenten het in de afgelopen maanden geweldig hebben gedaan’
Verder blijkt dat de helft van de docenten negatief oordeelt over online tentamens, lesgeven en het contact met studenten. En bijna driekwart van de medewerkers geeft aan dat ze niet voldoende tijd krijgen om het online onderwijs te ontwikkelen. Het werk is volgens hen complexer geworden en de werkdruk is toegenomen.
De overgrote meerderheid van de ondervraagde werknemers denkt dat de crisis voor blijvende veranderingen zal zorgen, ‘met name wat betreft digitale competenties en de upgrade van systemen’. Dat is positief volgens de hogeschool, die de coronacrisis aangrijpt om versneld toe te werken naar het zogenoemde blended learning, een blijvende mix van online en fysiek onderwijs.
Hoopvol
‘Ik zie dat onze studenten het in de afgelopen maanden geweldig hebben gedaan’, zegt Hanneke Reuling. ‘Onder lastige omstandigheden zijn de meeste erin geslaagd om toch bij te blijven met de studie. Dat was mogelijk mede dankzij de grandioze inzet van docenten en ondersteunend personeel.’
De HvA schreef maandag dat een eigen onderzoek uitwijst dat studenten gemiddeld bijna evenveel studiepunten haalden in het collegejaar 2019-2020. Daarmee concludeert de hogeschool dat de studievertraging als gevolg van de coronacrisis beperkt is gebleven. Het onderzoek van de hogeschool meet nog niet de effecten van het huidige studiejaar, dat voor een veel groter deel wordt beïnvloed door de beperkende maatregelen.
Doordat de HvA het bindend studieadvies (bsa) heeft opgeschort, konden ruim tweeduizend studenten door met hun studie, die anders hadden moeten stoppen omdat ze te weinig punten hebben behaald in hun eerste jaar. Het bsa is ook dit jaar opgeschort.
Check deze pagina van de HvA met informatie en veelgestelde vragen over het coronavirus.
