Docent Youssef bedenkt een systeem dat tentamens overbodig maakt
Daniël Rommens
Hij heeft een hekel aan tentamens nakijken en vindt het klassieke hoorcollege een verschrikking. Daarom werkt wiskundedocent Youssef el Bouhassani aan een app die het lesgeven leuker en efficiënter moet maken: LeerLevels.
We spreken Youssef in de Leeuwenburg, waar hij lesgeeft aan de opleiding Toegepaste Wiskunde. Eerder dit jaar werd hij uitgeroepen tot landelijk Docent van het Jaar, nadat hij in 2017 al tot beste docent van de HvA werd verkozen. Wat doet hij anders dan anderen, en hoe kijkt hij naar het lesgeven in het hbo? ‘Onze manier van lesgeven sluit op dit moment niet aan bij de behoefte van de individuele student.’
‘Als studenten de lesstof voor zestig procent beheersen, is dat in het huidige systeem goed genoeg’
Waarom sluit het niet aan?
‘Op het moment dat ik mijn college geef, past dit misschien bij een deel van de groep. Voor een deel is het te moeilijk, voor een deel is het te makkelijk en een ander deel denkt wat doe ik hier? Het sluit niet aan bij de individuele behoeftes van de student. Dat kan echt veel beter.’
‘Voor mij is het ook heel saai om dit soort colleges te geven. Helemaal als je meerdere groepen hebt per week, en het verhaal een paar keer per week moet herhalen. Ik sta het vierde college in de week niet meer met zoveel energie voor de klas als de eerste keer.’
‘Tentamens vind ik echt verschrikkelijk. Het gaat heel erg over het reproduceren van een stukje kennis. Over het algemeen is het een snapshot van wat iemand op dat moment kent. Het gaat niet om het leren, maar om het stampen van kennis. Er wordt ook op die manier lesgegeven, heel erg gericht op de toets en niet op het echte leerproces.’
Wat bedoel je daarmee?
‘Als studenten de lesstof voor zestig procent beheersen, is dat in het huidige systeem goed genoeg en mogen ze door. Hier ga je later problemen door zien, vooral met vakken waarbij je kennis nodig hebt van eerdere vakken. Als je een gebouw bouwt, zorg je ook niet dat elke verdieping voor zestig procent goed is, want uiteindelijk stort dat in elkaar. In onderwijs werkt dat precies hetzelfde.’
(De tekst loopt door onder de afbeelding.)
‘Wanneer je een systeem gebruikt waarbij je steeds checkt of studenten de stof wel goed genoeg kennen om door te kunnen, word je eigenlijk continu getoetst. Dan zijn de tentamens zoals we die nu kennen niet meer nodig.’
Jij maakt de app LeerLevels. Is dit zo’n systeem?
‘LeerLevels heb ik opgezet samen met Jonas Voorzanger, een goede vriend en docent natuurkunde. Het is een leersysteem gedreven door kunstmatige intelligentie en het bestaat uit twee onderdelen.’
‘Aan de ene kant heb je een onderwijsplan dat beschrijft wat je moet leren. Dat bouw je rondom leerdoelen van bijvoorbeeld een vak en bij elk leerdoel heb je een beetje voorkennis die je moet weten. Daarnaast heb je een algoritmeAlgoritmen worden vaak gebruikt door sociale media om het gedrag van hun gebruikers te herkennen en voorspellen. dat op zoek gaat naar de kennis die nog ontbreekt bij de student.’
‘De een doet er twee weken over en de ander doet er een maand over’
‘Eigenlijk werkt het net zoals je het in het echte leven zou doen: je stelt een vraag aan een student. Snapt hij of zij dit niet, dan geef je uitleg. En na deze uitleg hoor je als student weer vragen te krijgen om te checken of de uitleg is aangekomen. Als je bezig bent met een onderwerp en je komt niet verder, dan heeft het weinig zin om tien video’s achter elkaar te laten zien over dat onderwerp.’
‘Dus je stelt een doel en het systeem gaat je dan helpen om dat doel te behalen. De een doet er twee weken over, en de ander doet er een maand over.’
Jij ontwikkelt je app vooral voor exacte vakken. Zou zo’n systeem ook werken voor vakken als geschiedenis of filosofie?
‘Bij wiskunde moet je een basiskennis hebben die je in een bepaalde volgorde opbouwt. Bij alfa-vakken werk je meer met thema’s, waarin de volgorde van de lesstof niet heel veel uitmaakt. Maar binnen een bepaald thema moet je wel bepaalde stukjes eerst snappen, voordat je verder kunt gaat. Het is misschien niet geschikt om een heel vak op mijn manier in te richten, maar wel binnen die thema’s.’
Waarom is jouw idee beter dan andere vernieuwingen in het lesgeven?
‘Mijn ervaring is dat dat vooral goede bedoelingen zijn. Ik werk nu ongeveer drie jaar op de HvA en hoor al vanaf het begin over onderwijsvisies als flipping the classroom en blended learning. Maar wat betekent dat nou concreet? Op die vraag heb ik tot nu nog geen bevredigend antwoord gevonden. Daarom dacht ik, dan doe ik het maar zelf.’
‘Mijn idee is niet dé oplossing, maar wel een van de oplossingen. Maar sommige docenten zijn misschien juist op hun best met een whiteboard en een stift.’
Hoe ver ben je nu met LeerLevels?
‘We hebben nu een werkende pilot, een app waarin mensen kunnen inloggen, leerdoelen kunnen inzien, oefeningen kunnen maken en video’s kunnen zien. Die hebben we zelf ontwikkeld met de programmeerkennis die we hebben. We zoeken nu naar financiering en ontwikkelaars die echt een mooie app kunnen maken.’
‘In de toekomst willen we met een groep docenten gaan werken om het lesmateriaal voor de app te ontwikkelen. Daar hebben we ook mee geëxperimenteerd, gewoon bij mij thuis met een groep van acht docenten. Stel je voor dat je niet met acht docenten bent maar met duizend, dan heb je in een weekend een heel programma ontwikkeld.’
