Dijkgraaf vindt academische pers groot goed, maar grijpt niet in na incidenten

‘Het is belangrijk dat redacties van universiteitsbladen en hogeschoolkranten onafhankelijk kunnen opereren’, zei demissionair minister Robbert Dijkgraaf in de Tweede Kamer. Hij vindt dat bestuurders in het hoger onderwijs hier zorg voor moeten dragen.

‘We horen verontrustende geluiden over de steeds verdergaande intimidatie van journalisten van de onafhankelijke universiteitsmedia’, zei Rosanne Hertzberger (NSC) maandagavond in een overleg met de minister. ‘We horen hoe journalisten de toegang wordt ontzegd tot openbare bijeenkomsten en hoe hoofdredacteuren door bestuurders wordt opgedragen om artikelen te verwijderen.’

Ze vond het geen goede tendens. ‘Wat dreigt is dat straks alle berichtgeving aan de universiteit alleen nog maar goed nieuws bevat met vrolijke glossy’s die mooie verhalen vertellen. Ik parafraseer graag George Orwell: journalistiek is publiceren wat iemand niet gepubliceerd wil hebben en al het andere is PR.’

Universiteitsjournalistiek is een ‘cruciale tegenmacht voor de democratie binnen onze onderwijsinstellingen’, zei Hertzberger. De pers kan ook een oogje in het zeil houden bij de kwaliteit van het onderwijs, meent ze. ‘Daarom zouden wij graag van de minister willen weten hoe hij de persvrijheid van deze universiteitsbladen kan waarborgen.’

Prangende kwestie

Ze kreeg bijval van Luc Stultiens (GroenLinks-PvdA), die schriftelijke vragen over de situatie aan de TU Delft stelde. Het journalistieke platform Delta moest van het bestuur een stuk over sociale veiligheid verwijderen. Ook werd Delta de toegang ontzegd tot een openbare bijeenkomst over de sociale veiligheid aan de universiteit.

Elders waren ook incidenten. Recent raakte het Eindhovense universiteitsblad Cursor in conflict met het bestuur vanwege een artikel over mogelijke belangenverstrengeling van de nieuwe rector. De hoofdredacteur moest het veld ruimen en uit protest ging de website op zwart. En bij het online platform SAM, van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, stond een column over ‘bullshitbanen’. De directeur communicatie was daar zo boos over dat hij zijn eigen reactie er per se boven wilde plaatsen.

Twee sporen

Demissionair minister Robbert Dijkgraaf (Onderwijs, Cultuur & Wetenschap) prees in zijn reactie de journalistiek, maar hij wilde zich er tegelijkertijd ook niet te veel mee bemoeien. ‘Onafhankelijke journalistiek en persvrijheid zijn een groot goed, juist in het academisch debat’, zei hij ten eerste tegen de Tweede Kamer. 

Maar gaat hij ook ingrijpen? Nee, dat niet. Dijkgraaf: ‘Die vrijheid is iets waar de academische gemeenschap zelf voor moet staan. Een academische pers is een hele goede manier om mensen scherp te houden, dus het is belangrijk dat redacties van universiteitsbladen en hogeschoolkranten onafhankelijk kunnen opereren. Het is de verantwoordelijkheid van instellingen om die journalistieke onafhankelijkheid te bewaken en het inderdaad niet een PR-krantje te laten worden.’

Aanspreken

‘De zorgen die zijn geuit vind ik zelf ook zorgwekkend’, onderstreept de minister. Volgens hem laten de incidenten zien ‘dat sommige instellingen hiermee aan het worstelen zijn’. Hij spreekt de bestuurders van hogescholen en universiteiten hierop aan. ‘Dat heb ik laatst ook weer gedaan. Dan krijg ik ook te horen dat het iets is waar men zich actief mee wil bemoeien en het gesprek over wil blijven voeren.’

Eind april heeft de Kring van Hoofdredacteuren van universiteits- en hogeschoolmedia een brief gestuurd aan de minister. ‘Telkens opnieuw steekt het probleem de kop op van besturen en corporate directeuren die druk uitoefenen op de redacties’, staat erin. ‘En telkens klinkt verontwaardiging, bijvoorbeeld ook van een van uw voorgangers Jet Bussemaker en van uzelf.’

‘Wij vragen u als (demissionair) minister om als laatste wapenfeit de journalistieke vrijheid terug te geven aan de hogeschool- en universiteitsbladen’, sluit de brief af. Maar dat laat de minister dus aan anderen over.