Bijna helft HvA-studenten heeft geldzorgen: ‘Ze zijn veel met hun toekomst bezig’
Anne Posthuma
Een groot deel van de jongeren dat studeert aan de HvA maakt zich zorgen over de portemonnee, blijkt uit onderzoek van de hogeschool. De verschillen tussen studenten zijn groot, zien de onderzoekers. ‘Maar er is een groep voor wie heel veel problemen samenkomen’.
Komen studenten elke maand wel rond, of kampen ze geregeld met schulden? En welke effecten heeft dat op hun welzijn en studieprestaties? Het is voor het eerst in de geschiedenis dat de HvA zelf onderzoek heeft gedaan naar het ‘financiële welzijn’ van haar studentenpopulatie.
Zo ongeveer een jaar geleden, toen de inflatie in een soort stroomversnelling belandde, waren er al de eerste signalen: studenten aan de HvA maken zich zorgen over geld. Reden voor de hogeschool om er nader onderzoek naar te doen. Want als studenten aan financiële stress onderdoor gaan, moet de hogeschool daar dan niet wat mee?
Uit dat onderzoek blijkt nu dat bijna de helft van de HvA’ers vaak met financiële zorgen kampt (45 procent). En niet alleen vanwege de wetenschap dat hun studieschuld oploopt; ook omdat hun financiën soms te wensen overlaten.
Ruim een kwart van de studenten die de enquête invulden, had in de drie maanden voor het invullen ervan namelijk weleens nul euro op de rekening staan. Een op de vijf studenten zou bovendien met betalingsachterstanden kampen.
Dit onderzoek naar het financiële welzijn van HvA’ers ging om een samenwerking tussen de Afdeling Studentenzaken, Institutional Research en het lectoraat Armoede Interventies.
De enquête werd uitgezet onder ruim tweeduizend studenten van het HvA studentenpanel, en is ingevuld door 1040 van hen. Het onderzoek is daarmee representatief, meldt het rapport. De studenten moesten onder andere aangeven of ze het eens waren met stellingen als ‘Ik kom vaak geld tekort’ en antwoord geven op open vragen over hun (financiële) welzijn.
‘Grote groep’
Maar hoe zorgelijk zijn deze cijfers? Een keer geen geld op de rekening hebben, is misschien niet meer dan ‘normaal’ voor de gemiddelde student. Bovendien: tien jaar geleden kampte ook al een op de vijf jongeren met schulden. Dat concludeerde het Nibud, destijds.
‘Misschien is het inderdaad niet nieuw,’ reageert Sofie Hees, een van de onderzoekers die verantwoordelijk was voor de enquête. ‘Maar het is wel een opvallende trend dat zo veel studenten zorgen hebben over hun financiën. En dat 28 procent van hen weleens zonder geld zit, toont aan dat het hier echt om een grote groep gaat.’
‘Voor de groep die vanuit huis geen financiële ondersteuning krijgt, kan studeren heel zwaar zijn’
Het onderzoek maakt volgens Hees duidelijk dat veel studenten al bezig zijn met hun (financiële) toekomst. ‘Van een problematische situatie hoeft soms niet eens sprake te zijn. Maar door de oplopende studieschuld en rente denken veel studenten al na over de gevolgen’, ziet Hees. Ze zijn bijvoorbeeld bang een vak niet te halen, omdat dat financiële consequenties heeft.
Tegelijkertijd weten studenten soms ook niet goed met hun geld om te gaan, geven ze zelf in het onderzoek aan. Studenten vormen een risicogroep, stelt Hees. ‘Je moet allemaal dingen ineens zelf uitvogelen, van verzekeringen tot het doen van je aankopen.’ Opvallend is dat de meeste betalingsachterstanden (34 procent) van studenten ontstaan door betaalservices als Klarna, waarbij je niet meteen hoeft te betalen voor iets dat je online koopt (zie video).
De verschillen zijn groot
Conclusie is volgens de onderzoekers dat de HvA studenten op dit vlak meer moet ondersteunen. De financiële zorgen van studenten zijn namelijk niet zonder gevolgen. Het heeft invloed op hun welzijn en hun prestaties.
‘Naarmate studenten meer financiële schaarste rapporteren, ervaren zij ook meer spanningsklachten zoals hoofdpijn, irritatie en slecht slapen’, staat er. Daardoor missen ze soms ook lessen, volgens het rapport.
Hees en haar collega-onderzoekers bevelen de HvA dan ook aan om meer aan bewustwording te doen op dit gebied. Niet alle studenten die met financiële zorgen kampen, weten nu de weg naar hulp te vinden. Deels heerst er een taboe op schulden en financiële problemen. Tegelijk hebben sommige studenten (7 procent, meldt het onderzoek) echt een hulpvraag, maar weten ze gewoonweg niet bij wie ze terechtkunnen op de HvA.
De HvA gaat budgetcoaches aanstellen, zodat studenten financiële hulp kunnen krijgen
‘Er zijn allerlei signalen die je kunt oppikken als hogeschool. Bijvoorbeeld als de betalingen voor het collegegeld achterblijven. Maar ook in de klas kun je er aandacht aan besteden’, aldus Hees. De afdeling Studentenzaken gaat intussen na hoe studenten beter hulp geboden kan worden. Zo gaat de HvA ‘budgetcoaches’ aanstellen, die studenten gratis gaan voorzien van advies bij de financiën.
Het is vooral zaak de meest kwetsbare studenten in beeld te krijgen, aldus Hees. De verschillen tussen studenten zijn namelijk groot, hoe hoog het percentage ook is dat met financiële zorgen kampt. ‘De waarheid is ook dat het met een groot deel van de studenten financieel wel gewoon goed gaat’, concludeert Hees.
Twaalf procent van de studenten krijgt echter weinig tot geen financiële ondersteuning en heeft ook geen buffer. ‘De groep studenten voor wie heel veel problemen samenkomen, die geen financiële ondersteuning van huis uit krijgen en ook geen studiefinanciering – voor hen kan studeren echt heel zwaar zijn. Juist voor deze studenten moet de HvA meer oog krijgen.’
