Wat zeggen de partijen over... de kosten van studeren?
Unsplash (bewerking: HvanA)
De verkiezingen komen eraan en dus duikt HvanA in de partijprogramma’s voor dingen die jij als student wilt weten. Vandaag: de kosten van onderwijs. Willen de politieke partijen studeren goedkoper maken? En wat zijn hun plannen voor de rente op jouw studieschuld?
0, 2, 4 procent?
Te beginnen met die rente, want daar ging het de afgelopen maanden veelvuldig over. Lenen als student kost sinds 2023 weer geld en lijkt (met terugwerkende kracht) ook alleen maar duurder te worden.
Dat moet anders, vinden de meeste partijen. D66, SP, FvD en PVV willen dat de rente voor studenten uit de pechgeneratie op nul procent komt te liggen. DENK en PvdD pleiten zelfs voor een permanente nulrente. NSC is iets wollliger: deze partij wil de rente de komende tien jaar ‘zeer laag’ houden.
Andere partijen komen met iets hogere percentages. GroenLinks-PvdA wil de rente komend jaar bevriezen op 0,46 procent, Volt vindt een rente van maximaal 2,5 % wel een goed idee en BBB houdt het op een rente tussen de twee en vier procent. Het verschilt nogal, kortom. Partijen die niets aan de renteregels willen veranderen? Dat zijn de VVD, SGP, en BVNL.
Bij1 en DENK willen je studieschuld volledig kwijtschelden
Let wel: een rentestijging lijkt op korte termijn niet tegen te houden. Demissionair minister Robbert Dijkgraaf van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap stelde dat afschaffen van de rente liefst 9 miljard kost, bovendien moeten de systemen van DUO eerst worden ‘aangepast’. Een verlaging van de rente is pas mogelijk vanaf 2026, denkt hij.
Partijen over de pechgeneratie
De ‘pechgeneratie’ heeft hoe dan ook te veel klappen gehad, vindt een aantal politieke partijen. DENK en Bij1 pleiten daarom voor een radicale maatregel in hun programma: zij willen de schuld van leenstelselstudenten volledig kwijtschelden.
Waar ze de miljarden euro’s vandaan halen om dit te bekostigen, zeggen ze er niet bij. Maar dat is sowieso een probleem bij veel partijen: een recordaantal liet het verkiezingsprogramma niet doorrekenen. Bij die partijen weet je niet precies of en hoe ze hun plannen kunnen bekostigen.
Volt wil de pechstudent 10.000 euro teruggeven, CDA en CU denken aan een korting op je schuld
Volt, een partij die dat wel liet doen, pakt dit jaar uit met plannen voor de pechgeneratie. Leenstelselstudenten moeten 10.000 euro terugkrijgen, een plan dat GroenLinks/PvdA eerder ook al opperde. GL/PvdA vindt bovendien dat studenten die onder het leenstelsel vielen alsnog recht hebben op hun jaren aan basisbeurs.
CDA en ChristenUnie zijn iets minder gul, zij pleiten voor een korting op je studieschuld als je die snel aflost. Andere partijen doen ook beloftes, maar zijn vaak weinig concreet. De PvdD wil een ‘royale compensatieregeling.’ Ook het BVNL van Wybren van Haga en de FvD hebben het over compensatie, maar noemen geen bedragen.
Basisbeurs
En... hoe zit het met de basisbeurs? De beurs is sinds dit studiejaar weer terug en voor uitwonende studenten is-ie ook gelijk een stuk hoger, vanwege de gestegen inflatie. Studenten die op kamers wonen, krijgen dit studiejaar 439 euro per maand.
Sommige partijen willen echter dat het niet bij die eenmalige inflatieregeling blijft en dat er een permanent hogere beurs voor uitwonende studenten komt. Dat zijn Volt, D66, GroenLinks-PvdA, PvdD, FvD, SP en DENK.
Volt, D66 en GroenLinks/PvdA willen een hogere basisbeurs; Bij1 wil studeren helemaal gratis maken
Bij1 kijkt er net anders naar. De partij zou het een goed idee vinden als we met een inkomensafhankelijke basisbeurs gaan werken: hoe minder je ouders verdienen, hoe hoger je beurs dus moet zijn.
SGP redeneert andersom, en wil de basisbeurs verlagen voor studenten uit gezinnen die meer verdienen dan 100.000 euro. BBB wil de basisbeurs alleen verhogen ‘indien blijkt dat deze te laag is’. Dat lijkt nog weinig concreet.
Volt wil de beurs voor thuiswonende studenten trouwens afschaffen. De partij wil zulke studenten in plaats daarvan een ‘inkomensafhankelijke basistoelage’ geven. Of en hoe studenten daar precies beter van worden, is nog een beetje de vraag.
Collegegeld
Tenslotte hebben sommige partijen ook nog plannen voor de eigenlijke kosten van je studie. Sommige partijen vinden bijvoorbeeld dat studeren überhaupt goedkoper moet worden. De PvdD wil het collegegeld ‘fors verlagen’ (hoeveel precies, blijft onduidelijk), en Bij1 gooit er nog maar eens een radicaal idee in: die partij wil studeren helemaal gratis maken.
D66, VVD en Volt kijken specifiek naar wat voor de markt nodig is. Zij willen dat we het collegegeld voor specifieke opleidingen verlagen: het moet goedkoper worden om te studeren aan bijvoorbeeld een leraren-, zorg- of technische opleiding (de tekortsectoren).
Deze week lees je op onze site ook over de plannen van politieke partijen op het gebied van (studenten)woningen, loon- en stageregelingen.
