Van avontuur in Almere tot ‘lat-relatie’ met UvA: dit gebeurde er in dertig jaar HvA
Stadsarchief Amsterdam / ANEFO | De sportcampus, toen en nu
De Hogeschool van Amsterdam bestaat in 2023 dertig jaar. Een mijlpaal, en dus neemt HvanA lezers mee in een trip down memory lane. Want hoe is de HvA eigenlijk ontstaan? En wat waren de belangrijkste gebeurtenissen in drie decennia hogeschoolhistorie?
1785 -1993
Van boot naar groot
In 1785 werd de HvA-opleiding Maritiem Officier opgericht. Dat wil zeggen, de naam was destijds Kweekschool voor de Zeevaart te Amsterdam. Het was de eerste zeevaartschool in Europa. De opleiding was nog gratis ook, voor zonen van overleden en gewonde zeelieden uit een zeeslag. Bij onvoldoende aanmeldingen mochten ook kinderen uit de lagere sociale klassen naar de school.
In de eeuwen daarna zijn er in Amsterdam natuurlijk heel wat opleidingen bijgekomen: voor taal, rechten, handel, kunst, techniek, noem maar op. Af en toe gingen scholen samen, maar de grootste samenvoeging was in 1993: verschillende hogescholen en opleidingen kwamen bij elkaar en werden de Hogeschool van Amsterdam. De HvA werd door de fusie een van de grootste hogescholen van Nederland, met in 1993 iets meer dan 30.000 studenten en ruim 2.000 medewerkers.
1998
Avontuur in Almere
Goed, de HvA zit dus op veel plaatsen in Amsterdam. Maar de school zoekt het al gauw ook buiten de hoofdstad, en start in 1998 ook met een eerste opleiding in Almere. Deze opleiding combineert alles rond elektronische informatie met bedrijfskunde en heet Information Engineering. De start is met 120 studenten.
Het idee erachter is om studenten al op jonge leeftijd in hun woonplaats Almere te binden aan de hogeschool. In 2001 komt daar de Pabo bij, waardoor twee jaar later al 900 HvA-studenten in Almere zitten. Daarna gaat het lastiger. De komst van nieuwe opleidingen wordt aangekondigd en uitgesteld vanwege te weinig aanmeldingen. Uiteindelijk gaat er nog de opleiding Ondernemen, Innovatie en Techniek in Almere van start.
Vanaf 2008 komt de klad erin bij de Almeerse HvA. En, er komt concurrentie: Hogeschool Windesheim heeft interesse in uitbreiding naar Almere en Lelystad. Windesheim gelooft niet in de HvA-aanpak om ieder jaar een of twee opleidingen toe te voegen, ze begint meteen met 32 hbo-opleidingen. Dat werkt. De HvA besluit daarop om haar opleidingen over te dragen aan Windesheim, In 2010 gaan de zeventig personeelsleden van de HvA over naar Windesheim en eindigt het avontuur in de Flevopolder.
2002
Boehh, spookstudenten
Het is 2002: bijna 1.000 deeltijdstudenten van de HvA wachten al een jaar op hun diploma. Tot hun verrassing horen ze dat ze alsnog voldoende voorkennis moeten aantonen voordat ze hun diploma krijgen. Helaas kunnen ruim 150 van hen dit niet. De HvA erkent ruiterlijk onzorgvuldig te zijn geweest bij het vooraf controleren van studenten die via commerciële bureaus werden ingeschreven. De 150 studenten die dachten dat ze hun diploma al in handen hadden, moeten weer terug naar de collegebanken.
Deze studenten maken deel uit van de de 2.300 mensen die ingeschreven staan bij de HvA, maar hun opleiding volgen via InterAct bv, de toenmalige commerciële tak van de HvA, of via het bureau Opleiding & Ontwikkeling in Breda. Deze bureaus komen eerder al in opspraak vanwege het inschrijven van duizenden studenten bij zes hogescholen, terwijl ze geen lessen volgen. Hierdoor ontving de HvA ook geld van de overheid voor 450 afwezige studenten.
2003
Samen met de UvA
Hoewel de wet fusies tussen hogescholen en universiteiten verbiedt, gaan de Universiteit van Amsterdam en de HvA per 2003 wel samen verder. Niet echt in een huwelijk, maar een lat-relatie zou je kunnen zeggen. Er is dan één bestuur voor HvA en UvA samen. Samenwerking moet de onderlinge concurrentie stoppen en mogelijk studie-uitval verminderen, omdat beide partners hun onderwijs op elkaar gaan afstemmen.
Lekker loopt de relatie nooit. Na 13 jaar wordt het toch scheiden geblazen. Samenwerken blijkt niet goedkoper te zijn en de beoogde soepele aansluiting voor studenten plus de samenwerking in onderzoek komen niet van de grond.
Hoewel, op sommige gebieden werken de HvA en de UvA nog wel steeds samen. Deze samenwerking is gericht op de dienstverlening aan studenten en medewerkers: administratie, facilitaire dienstverlening, bibliotheek en automatisering.
2007
De Amstelcampus
In de jaren negentig droomt de HvA van een grote stadscampus, zoals je alleen in Amerika ziet: een Amstelcampus. Als eerste werden de oude Amstelbrouwerij aan de Mauritskade (Koetsier-Montaignehuis) in 2007 geschikt gemaakt voor onderwijs, net als het kantoorgebouw van de Sociale Verzekeringsbank (Benno Premselahuis).
Het oude belastingkantoor (het Kohnstammhuis) volgde in 2011. Ook het aangebouwde pand werd gerenoveerd en omgedoopt tot Theo Thijssenhuis. Op de plek van het oude Wibautgebouw zijn na de sloop twee nieuwe onderwijsgebouwen neergezet: Het Muller-Lulofshuis en het Wibauthuis. Achter het Wibauthuis zijn ook 60 studentenwoningen neergezet. Het sluitstuk van de Amstelcampus is het Jakoba Mulderhuis. De opening van dit laatste, zeer duurzame pand op de Amstelcampus was in 2022. De Amstelcampus is daarmee af. Er gaat alleen nog gebouwd worden bij de Faculteit Gezondheid.
2008
Van instituten naar faculteiten
De HvA is dus ontstaan uit een verscheidenheid aan voorgangers. Die opleidingen werden gegroepeerd in zeventien verschillende instituten. Om meer overzicht te krijgen, besluit de HvA in 2008 om alle opleidingen te groeperen op basis van onderwerp. Dus: technische opleidingen bij elkaar, businessopleidingen onderling, enzovoorts.
Zo is de huidige HvA-structuur ontstaan, met zeven faculteiten, elk met hun eigen reeks opleidingen. De zeven faculteiten bundelen opleidingen op de onderwerpen Gezondheid, Techniek, Maatschappij en Recht, Business en Economie, Bewegen Sport en Voeding, Onderwijs en Opvoeding, en Digitale Media en Creatieve Industrie. Deze faculteiten zijn verdeeld over vier campussen: de Amstelcampus in het centrum, de Sportcampus in het westen, de Gezondheidscampus in het zuiden en de Businesscampus in zuidoost.
2020
Corona
Vanaf vrijdag 13 maart 2020 om 17.00 uur vervallen alle lessen op de hogeschool. Onderwijs is vanaf dan niet meer op locatie, maar nog wel online. Tijdens de coronapandemie heeft de HvA verschillende maatregelen genomen om de verspreiding van het virus te beperken voor de veiligheid van studenten en medewerkers. Denk aan het online onderwijs en studiebegeleiding, beperkte toegang tot de campus, hygiënemaatregelen, studiebegeleiding en alternatieve manieren om examens en toetsen af te nemen, zoals online proctoring of aangepaste opdrachten. Het een beviel wat beter dan het andere.
In maart 2022 is het onderwijs weer normaal. Nou ja, normaal, een jaar na de coronapandemie blijken HvA-studenten zich nog wel vaak eenzaam en alleen te voelen. Bijna vier op de tien studenten maakt zich bovendien zorgen over de portemonnee onder meer door de hoge energierekening.
2023
Dertigjarig jubileum
Bij dit 30-jarig jubileum telt de HvA zo’n 47.000 studenten en 4.700 medewerkers. Meer dan 12.000 studenten beginnen vanaf september 2023 aan een van de opleidingen en naar verwachting zullen er weer ruim 6.000 afstuderen. Uit jaarlijks onderzoek blijkt dat ruim negentig procent van de afgestudeerden binnen drie maanden een baan vindt.
Wie nu studeert zal vermoedelijk minder vaak de boeken induiken dan dertig jaar geleden. Nu gaat het meer om het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen, door samenwerking tussen onderwijs, onderzoek en echte bedrijven. Wat dacht je van de meer dan veertig Living Labs in de stad, waar docent-onderzoekers en studenten werken aan de gezondheid en vitaliteit van de Amsterdammers, een rechtvaardige stad, kansengelijkheid, technologische en creatieve innovatie, en een duurzaam en klimaatbestendig Amsterdam.
Dit artikel verscheen ook in ons nieuwste papieren magazine. Wil je het hele magazine lezen? Je vindt het hier of op een van de campussen.
In een eerdere versie van dit artikel stond dat in Almere een HEAO en Sociaal-Agogische Opleidingen van start zijn gegaan. Echter, de (deeltijd) HEAO en (deeltijd)opleiding sociaalagogisch (sao) werk gingen niet door. Tegenvallende aanmeldingen leidden ertoe dat de HvA afzag van het voornemen. Er waren 14 aanmeldingen voor de HEAO en 17 voor de sao.
