‘Na een uur socials denk ik dat er maar twee soorten mensen zijn: voor of tegen’
Rosa Tromp
Naast overtuigd twijfelaar is Jacob Eikelboom docent bij de opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening. Elke twee weken schrijft hij een column over het verwarrende leven op en rond de hogeschool. ‘Kat of hond. Zweden of Ibiza. Extinction Rebellion of boer. Op sociale media lijkt de samenleving net een platgeslagen binair systeem.’
Zo nu en dan scrol ik een kwartiertje door de socials van allerlei mensen. Ok. Best vaak scrol ik een uurtje door sociale mediaprofielen van bekenden en vage bekenden. Ook van collega’s en studenten. Het grootste deel van de profielen die ik zie, bestaat uit pret: vegan tosti’s, Zwarte Cross, espresso martini’s en Balenciagasneakers. Heerlijke behaagzucht. Daarnaast zijn er de profielen met katjes, hondjes, kindjes, bloemen en bergen.
Maar wat vooral mijn interesse wekt zijn de profielen die zich wagen in het wespennest van maatschappelijke betrokkenheid. Boze boeren, bespuugde homo’s, soepgooiende klimaatactivisten, nieuwkomers die de schuld krijgen van de woningnood, zionisten die de schuld krijgen van alle andere problemen, menstruatiearmoededoden, WK-Qatar-schaamte, buitenslapers in Ter Apel, zwarte Piet (echt, nog steeds), mannen met borden voor abortusklinieken, Oeigoeren die kleding voor Adidas naaien, vaccinatievrije burgers (ook nog steeds) en hoofddoekloze vrouwen in Iran.
Na een uurtje leechen en scrollen krijg ik de indruk dat de samenleving een platgeslagen binair systeem is. Kat of hond. Zweden of Ibiza. Oekraïense of Palestijnse vlag. Marxist of kapitalist. Extinction Rebellion of boer. Je bent voor of tegen. Alsof de wereld bestaat uit twee groepen mensen. Twee karikaturen die beiden voorspelbaar zijn, beiden selectief verontwaardigd en beiden enkel volgers hebben die je wereldbeeld bevestigen.
‘Als ik mensen van sociale media in het echt tegenkom, blijken ze een stuk genuanceerder dan online’
Omdat ik bij bekenden en minder bekenden meekijk, kom ik de profieleigenaren een volgende dag wel eens tegen in het echt. Ze blijken dan een stuk genuanceerder en meer van vlees en bloed dan online. Meestal redelijke mensen die bereid zijn tot een gesprek. Maar het kwaad van beeldvorming in mijn hoofd is dan al geschied. Ik zie al kletsend steeds die blauw-wit-rode vlag, die oneliner over een ander, die steunbetuiging in een comment, dat oordeel over opvattingen of zelfs de afkeer van een naaste.
Om mijzelf vrij te pleiten van voyeurisme en oordeelsvorming, maak ik mijzelf wijs dat ik professioneel leech. Ik trek een les uit de profielen en deel dat met studenten. Wat ik zie, ziet degene met wie je een sollicitatiegesprek hebt ook, of je superknappe date, of je gulle tante. Die online uitgesprokenheid kan zich tegen je keren. Hetzelfde geldt voor collega’s. De inhoud van een college kan zomaar in de schaduw komen te staan van een activistisch online profiel.
Dan maar je digitaal je mond houden? Dat is saai, de samenleving als een soort missverkiezing waarin goedlachse deelnemers hun wens voor wereldvrede uitspreken. Om vast te houden aan mijn professionele insteek, sluit ik af met feedback voor de geëngageerd instagrammer: lach eens om je eigen posts, verras je volgers met een afwijkende mening, stel een onverwachte vraag, kom met een creatieve oplossing voor een probleem. En het meest belangrijke: deel af en toe een recept voor een lekkere taart.
