Studenten voeren actie tegen lachgas: ‘Ik heb wel mensen out zien gaan’
Tim van den Broek
Dag en nacht feesten, optredens van veelbelovende dj’s en ook – laten we eerlijk zijn – pillen, lijnen en ballonnen. Het is de week van ADE en daarom schenken we aandacht aan drugs. Vandaag: lachgas.
In de video lijkt het een uitgaansavond als alle andere. Een groep vrienden staat op het Leidseplein. Ze hoppen van kroeg naar kroeg, tikken shotjes weg en zo nu en dan een ballonetje. Tot een van hen neervalt. Het beeld vervaagt en de muziek valt weg. ‘Wist jij dat meer dan tien ballonnen per maand al schadelijk is voor je gezondheid?’, verschijnt er in beeld. Gevolgd door: #lachgasisnietlachen.
De boodschap komt van studenten Commerciële Economie. Martijn van Blitterswijk, Marta Kuza, Maaike Wittink, Jelle Kraayenhof en Tim Sewalt bedachten de campagne voor het vak ‘De maatschappij ben jij’, die met ADE in het vooruitzicht niet beter getimed kon.
‘We houden allemaal wel van uitgaan en hebben daarom voor een onderwerp gekozen dat dichtbij ons staat’, vertelt Martijn. ‘Ballonnen op festivals of complete tanks op huisfeestjes: lachgas zie je overal. Maar over de gevaren is nog weinig bekend. Daarom besloten we op onderzoek te gaan.’
De groep ging onder meer in gesprek met een neuroloog. ‘Dit jaar is nog niet voorbij en nu al zijn er meer mensen met zenuwschade door lachgas dan voorgaande jaren. Daar schrokken we van. Op feestjes heb ik iemand weleens heel kort out zien gaan. Of zie ik mensen met meerdere ballonnen in een hand. Maar alleen al vanaf tien ballonnen per maand loop je gezondheidsrisico’s.’
Gebruik met mate
Het doel van de video is om mensen wakker te schudden. Toch zijn de studenten geen voorstander van een verbod, benadrukken ze. Martijn: ‘Het is net als met alcohol: drink met mate. Ook ik heb weleens een ballonnetje gedaan, maar nu ik weet wat de risico’s zijn pas ik wel op. Het gaat om bewustwording.’
Lachgas is niet nieuw in Nederland. Zo was er in de jaren negentig een gebruikerspiek. Het verschil is dat het middel voor 2016 onder de geneesmiddelenwet viel. De politie kon daardoor optreden tegen leveranciers. Sinds 2016 valt het middel onder de warenwet, en kun je het daardoor legaal via internet of groothandels bestellen. Een jaar later, in 2017, scoorde het lachgasgebruik hoger dan ooit.
Daardoor is er ook meer aandacht voor de klachten. Zo lag het aantal aan lachgas gerelateerde meldingen bij het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) op de helft van dit jaar al hoger dan het totale aantal meldingen over heel 2018. Het gaat dan om klachten als misselijkheid, hoofdpijn, pijn op de borst, verwardheid en angst. Mensen die langdurig lachgas gebruiken riskeren (permanente) neurologische klachten, hoewel het NVIC dat soms ook al na eenmalig gebruik met een grote hoeveelheid ziet.
Steeds meer instanties willen daarom inzicht in het gebruik. Zoals stadsdeel Zuid, dat samen met de GGD en Jellinek het lachgasgebruik onder jongeren in Amsterdam-Zuid in kaart wil brengen. HvA-student Naomi Moet (24, Sociaal Juridische Dienstverlening) is een van de studenten die vanuit de Academie van de Stad Een stichting die HvA-studenten koppelt aan wijkgerichte, maatschappelijke onderwerpen voor hun onderzoek of project. betrokken is bij het onderzoek.
‘Het drugsgebruik onder 16- tot 23-jarigen ligt al jaren hoger in deze wijk ten opzichte van andere delen van Amsterdam. Uit recent onderzoek van het ministerie van Volksgezondheid blijkt dat dit sinds kort ook geldt voor lachgas. Alleen is het voor instanties niet duidelijk wie deze jongeren precies zijn, waarom ze het doen, wat hun ouders ervan vinden en of ze klachten hebben.’
Vrijheid
De studenten onderzoeken de Apollobuurt en het Museumkwartier. Ze doen onder meer straatinterviews en lopen mee met straatcoaches. Waarom het gebruik juist in deze wijk hoger is, is nog onduidelijk. Een oorzaak is mogelijk de hoeveelheid vrijheid van deze jongeren, denkt Naomi. ‘Het inkomen van inwoners in deze wijk is vaak hoog. Ik hou zelf rekening met de mogelijkheid dat ouders drukke banen hebben, waardoor jongeren veel vrijheid en misschien ook meer zakgeld hebben.’
Naomi merkt de lachgastrend ook in haar eigen omgeving. ‘Ik zie het overal. Tijdens het uitgaan, maar net zo goed op een verjaardagfeestje. Dan staat er een tank waar mensen zelf hun ballonetje ‘tappen’, alsof het bier is.’ Naomi ziet dat lachgas een onschuldig imago heeft, omdat je het legaal kunt kopen. ‘Daarom vind ik het niet thuishoren in de warenwet.’
De resultaten van het onderzoek naar lachgas in Amsterdam-Zuid worden eind januari verwacht.
