Gershwin is dyslectisch, en toch dichter
Isaac Owosu
Dyslexie en dichten, gaat dat samen? Volgens student commerciële economie Gershwin Bonevacia wel. De dyslexie werkt juist in zijn voordeel. ‘Ik gebruik mijn hersens anders.’
‘Ik lees langzaam, draai woorden om en zie bepaalde woordassociaties die er eigenlijk niet staan. Ik interpreteer woorden en zinnen anders. Maar omdat ik dyslexie heb, gebruik ik vaak metaforen, synoniemen en herhalingen. Dat zijn eigenlijk de basisregels van poëzie,’ zegt Gershwin Bonevacia (24), student commerciële economie.
'Ik wil laten zien dat iedereen poëzie moet schrijven. Het is taboedoorbrekend'
Even stil staan
Afgelopen december kwam Bonevacia’s debuutbundel Ik heb een fiets gekocht uit. ‘Ik wil laten zien dat iedereen poëzie moet schrijven. Het is taboedoorbrekend,’ zegt hij. ‘Qua inhoud is de bundel heel divers. Het gaat over onderwijs, duurzaamheid, identiteit en ongerechtigheid.
‘Maar ik heb het ook over hoe het is om te dichten met dyslexie. Ik hoop mensen te kunnen inspireren. Dat ze even stil staan bij het leven en bedenken hoe ze naar bepaalde thema’s kijken. Wat is geluk? Hoe zou je liefde omschrijven? Door dichten sta je op een filosofische manier stil bij universele waarden.’
Hoe begin je als dyslect met dichten? ‘Toen ik elf of twaalf was ging ik naar een instituut voor mensen met dyslexie. Je moet het zo zien: als je stottert ga je naar een logopedist; als je dyslectisch bent ga je hier naar toe.
Vanaf mijn elfde tot mijn achttiende was ik wekelijks met taal bezig. Ik ging andere patronen in taal ontdekken. Dyslexie heeft me daardoor juist geholpen om poëzie te schrijven.’
'De eindredacteur wist soms niet of iets een fout was of mijn creativiteit'
Toch blijft dichten moeilijk voor hem, geeft Bonevacia toe. ‘Ik interpreteer woorden en zinnen anders. Dyslexie is een soort kortsluiting in je linkerhersenhelft. Die hersenhelft is zwakker en je rechterhersenhelft is dominant. Links zorgt voor het coderen van taal. Rechts zit je creativiteit, beeldend en conceptueel denken.
Soms wordt gedacht dat dyslectici dom zijn, maar vaak zijn deze mensen zeer intelligent. Ze zijn creatiever, komen met andere oplossingen. Ze gebruiken hun brein op een andere manier. Einstein en Steve Jobs waren bijvoorbeeld dyslectisch.’
Voor de eindredactie was het niet even gemakkelijk om de gedichten van de dichter te redigeren. ‘De eindredacteur wist af en toe niet of iets een fout was of dat ik speelde met creativiteit. Soms gebruik ik woorden die niet bestaan.
Omdat het poëzie is, ben ik daar vrij in, maar dat maakt het lastig. Voor het teruglezen van mijn eigen werk ben ik praktisch blind. Ik haal er geen fouten uit. Pas op het moment dat iemand iets voorleest, merk ik dat er een fout in staat.’
Lees hieronder één van de gedichten uit de bundel Ik heb een fiets gekocht.
Passagier
Ik leer hem poëzie en inzichten van ruim elf eeuwen filosofie.
Ik leer hem in balans staan, over Zen en Chi.
Ik leer hem over dyslexie, want waarschijnlijk is dat hem overkomen.
Ik leer hem hoe hij het kan overkomen.
Ik leer hem te luisteren naar de stemmen in zijn dromen.
Ik leer hem leren, want leren is niet meer dan het begrijpen van verbanden en relaties.
Ik leer hem over concentratie, naties en reïncarnaties.
Ik leer hem visie, grondslag van motivatie.
Ik leer hem hoe hij onder druk om kan gaan met prestaties.
