Wat maakt een opleiding succesvol? HvanA spit de Keuzegids door op trends
HvanA
De Hogeschool van Amsterdam heeft opnieuw matig gepresteerd in de Keuzegids, een jaarlijks overzicht van de kwaliteit van hbo-opleidingen. Maar welke lessen zijn er uit de gids te trekken? En welke trends zijn er in de afgelopen vijf jaar te zien?
De HvA staat dit jaar opnieuw onderaan in de Keuzegids. Toch laat de gids niet alleen teleurstellende resultaten zien: sommige opleidingen scoren juist heel hoog, en er zijn opleidingen die zich de afgelopen vijf jaar succesvol uit de onderste regionen hebben weten te ontworstelen.
HvanA analyseerde de resultaten van de afgelopen vijf jaar, in combinatie met slagingspercentages en beoordelingen uit de Nationale Studenten Enquête (NSE) en de studentaantallen van DUO. De vraag: wat kan de HvA leren van de Keuzegids? En waar ligt die lage ranking eigenlijk aan?
Les 1: bij de ene opleiding zijn studenten een stuk meer tevreden dan bij de andere
Kwaliteitsverschillen als in een voetbalcompetitie
Is de HvA werkelijk zo slecht? Het simpele antwoord is: nee. En dat is les één: bij de ene opleiding zijn studenten namelijk een stuk meer tevreden dan bij de andere. De HvA is in dat opzicht eerder te vergelijken met een voetbalcompetitie als de Eredivisie.
Aan de top spelen enkele opleidingen op Champions League-niveau: ze behalen hoge scores op betrokkenheid, uitdaging, inhoud en docenten. Deze opleidingen bieden studenten uitdagend onderwijs en een inspirerende leeromgeving.
Aan de onderkant van de lijst zijn er echter opleidingen die blijven hangen in structurele problemen. Lage doorstroompercentages en langdurige lage tevredenheid benadrukken dat sommige studies moeite hebben om aan de verwachtingen van studenten te voldoen.
Les 2: nieuwe opleidingen kunnen heel hoog scoren
Champions League
Les twee is dat nieuwe opleidingen scoren. Dat zie je aan de hoge waardering van een aantal associate degrees. Vier associate degrees (Ad’s) van de HvA worden door de Keuzegids als topopleidingen aangeduid. Dit zijn Frontend Design & Development, Sport, Ervaringsdeskundige Zorg & Welzijn en Smart Media Production. Deze kleinschalige, praktijkgerichte opleidingen scoren hoog dankzij hun sterke focus op de arbeidsmarkt. Het zijn relatief nieuwe opleidingen, die de laatste paar jaar zijn begonnen.
Net onder de top bevinden zich twaalf opleidingen, waaronder ook grotere bachelors als Sportkunde, ALO, Ergotherapie en Forensisch Onderzoek. Deze studies scoren ook goed op docenten, inhoud, uitdaging en betrokkenheid, en ze behalen een gemiddeld doorstroompercentage van 72 procent naar het tweede studiejaar. Toch ligt het diplomarendement – het percentage studenten dat binnen de gestelde tijd afstudeert – niet per se hoger dan bij gemiddeld beoordeelde opleidingen.
Achter de cijfers gaat een groeiende kloof schuil tussen de best en slechtst presterende opleidingen
Les 3: bij opleidingen die vijf jaar geleden al het slechtst scoorden, zijn studenten alleen maar meer ontevreden geworden
Terugval in de onderste regionen
Achter de cijfers gaat een groeiende kloof schuil tussen de best en slechtst presterende opleidingen. Het zorgelijke hieraan is, les drie: bij opleidingen die vijf jaar geleden al het slechtst scoorden, zijn studenten alleen maar meer ontevreden geworden.
Het doorstroompercentage naar het tweede jaar ligt gemiddeld op 54 procent, en nog niet eens een derde van de studenten behaalt binnen de gestelde tijd een diploma. Deze lage scores gaan dus ook nog gepaard met dalende studenttevredenheid.
Les 4: de plaats in de Keuzegids is geen onwrikbaar gegeven
Herstel
Maar, les vier: de plaats in de Keuzegids is geen onwrikbaar gegeven. Want een paar opleidingen die in 2020 nog slecht scoorden, hebben zich hersteld. Studies zoals Bedrijfskunde, Pedagogiek en Logistics Engineering zijn in staat gebleken hun positie aanmerkelijk te verbeteren. Tegelijkertijd zijn opleidingen zoals Frans, Engels, Scheikunde, Bestuurskunde en Voeding & Diëtetiek gezakt naar de onderste regionen.
Les 5: grote opleidingen hoeven niet per definitie slechter te presteren
Grote opleidingen kunnen scoren
De opleidingen die het best scoren, zijn zoals gezegd relatief klein van stuk. Echter, les vijf: grote opleidingen hoeven niet per definitie slechter te presteren. Kijk maar naar Sportkunde en de lerarenopleiding Lichamelijke Opvoeding, beide met ongeveer duizend studenten, en die al jaren hoog scoren. Andere grote opleidingen, zoals Bedrijfskunde en Pedagogiek, hebben zich de afgelopen vijf jaar verbeterd, als je kijkt naar de tevredenheid.
Toch blijven sommige grote opleidingen achter. International Business, HBO-ICT, HBO-Rechten en Aviation scoren onder de maat op vrijwel alle factoren die studenten belangrijk vinden. Dit wijst op structurele problemen die niet zomaar verdwijnen. Wat is hier aan de hand?
Les 6: de tevreden student lijkt een gemotiveerde student
Waardering en studievoortgang
Hoge studentbeoordelingen houden duidelijk verband met een betere doorstroom naar het tweede jaar. Dat is les zes: studies met positieve NSE-scores op betrokkenheid, uitdaging, inhoud en docenten behalen gemiddeld een doorstroompercentage van meer dan 70 procent. De tevreden student lijkt een gemotiveerde student.
Les 7: lage waarderingen leiden tot een lager rendement
Rendement
Het diplomarendement laat echter een ander beeld zien. Zelfs bij opleidingen met hoge waarderingen blijft het percentage studenten dat binnen de gestelde tijd afstudeert vergelijkbaar met gemiddeld beoordeelde opleidingen.
Daarentegen, les zeven: lage waarderingen leiden wél tot een lager rendement. Opleidingen met de laagste scores hebben een doorstroompercentage van slechts 58 procent en behalen een diplomarendement van 30 procent. Anders gezegd: de HvA mist hier veel inkomsten door uitvallers en langstudeerders.
In de komende januari, februari en maart kunnen studenten de vragenlijst van de NSE 2025 weer invullen. De nieuwe Keuzegids verschijnt in november volgend jaar.
