Gekke plek op de HvA: de plaats delict

Hoe goed ken jij de hogeschool? In deze serie nemen we je mee langs verborgen plekken op de HvA. We beginnen met de Leeuwenburg, het markante gebouw waar de HvA in 2021 afscheid van neemt. Vandaag: de ‘plaats delict’ in de kelder.

Gebroken glas, te midden van bierflesjes en een halfvolle zak chips. Een schampschot van een kogel op het tafelblad, bloedsporen op de deurklink. De buren hebben schoten gehoord, maar van daders of slachtoffers ontbreekt elk spoor. Wat is hier gebeurd?

Het lijkt een misdrijf uit het televisieprogramma Opsporing Verzocht, maar in werkelijkheid gaat dit over de kelder van de Leeuwenburg. Op drie verdiepingen onder de begane grond bevinden zich aan het einde van een keldergang twee levensechte plaatsen delict. Tijdens het collegejaar oefenen studenten forensisch onderzoek hier met het analyseren van crime scenes. 

De ene plaats delict is tot in detail ingericht als een woonkamer met aangrenzend slaapgedeelte. Op het nachtkastje ligt Het Achterhuis van Anne Frank. In de andere kamer staat een grote kluis en een tafel met een bloemenvaas erop.

In die laatste kamer wordt onderzoek gedaan naar delicten waarbij schietwapens betrokken zijn, vertelt docent forensisch onderzoek Dieter Pater, die de kamer inrichtte. ‘Je kunt zien dat het een louche omgeving is, bijvoorbeeld aan het lepeltje en de zilverfolie. Aan de kogelgaten is te zien dat ze vanaf binnenuit op de deur hebben geschoten.’

‘Natuurlijk zijn de bloedsporen van echt mensenbloed,’ zegt Dieter. Studenten moeten als eerste testen of het bloed afkomstig is van een mens of een dier. ‘We gebruiken daarvoor overjarig bloed dat niet meer gebruikt kan worden voor bloedtransfusies.’

Soms worden er ook neplijken ingezet. ‘Daarvoor gebruiken we poppen. Of er sprake is van een natuurlijke dood, ongeluk of moordzaak, moeten studenten aan de hand van basisinformatie bepalen.’

Dieter heeft de kogelgaten zelf in de kast en op het tafelblad geschoten. Dat deed hij wel op een veilige locatie op het Nederlands Forensisch Instituut. Daarna werden de meubels naar de kelder in de Leeuwenburg gebracht. ‘Het is makkelijk om aan sporen als haren en bloed te komen, maar sommige sporen zijn moeilijker na te bootsen. Gelukkig heb ik goede contacten.’

Sommige studenten vinden dat het onderzoek op de plaats delict traag gaat, vertelt Dieter. ‘Maar het onderzoeken van de sporen in een laboratorium kan wel een paar weken duren. Zo snel als in series als CSI gaat het tijdens een echt onderzoek niet. Ik erger me eraan als iemand in een serie een snelle blik op een kogelgat werpt en zegt: “Oja, dat is een kogel van 9 millimeter.”’