Juist toen het bsa verviel, bewees het zijn waarde, vinden veel HvA-opleidingen
Het bestuur van de HvA wil komend jaar experimenteren met een ‘dringend’ in plaats van ‘bindend’ studieadvies. Maar de meeste opleidingen zien van dat experiment af: ze houden vast aan de verplichte puntennorm. ‘Anders stapelen de problemen zich op voor studenten.’
Wat doe je met een eerstejaarsstudent die (te) weinig punten haalt: moet je diegene verbieden verder te gaan met de opleiding? Of wijs je zo’n student er vriendelijk doch dringend op dat het misschien beter is eens bij een andere studie te gaan kijken?
Het College van Bestuur van de HvA laat die keus vanaf september aan opleidingen. Die mogen afstappen van het bindend studieadvies en in plaats daarvan een dringend studieadvies (of: ‘doorstroomadvies’) geven. Als eerstejaarsstudent kun je dan nog steeds een negatief studieadvies krijgen, maar mag je ervoor kiezen op de opleiding te blijven. Een soort bsa light dus, waarbij niet langer de puntennorm, maar de keus van de student heilig is.
Liever het bsa
Hoe het dringend studieadvies (dsa) er in de praktijk uit gaat zien, is nog niet helder. Wel duidelijk is dat bijna alle voltijd bacheloropleidingen vanaf september vast zullen houden aan de bestaande, verplichte puntennorm. Dat blijkt uit een rondgang van HvanA, waarin alle voltijd bacheloropleidingen zijn meegenomen.
Van die 64 voltijd bacheloropleidingen willen er slechts twee aan de gang met het dringend studieadvies. Dat zijn de opleidingen Logistiek en Interprofessionele Paramedische Zorg. De andere opleidingen zien van het experiment af en blijven bij het bsa.
Minister Robbert Dijkgraaf van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap wil het bindend studieadvies intussen versoepelen. Hij heeft voorgesteld dat de verplichte puntennorm vanaf 2025/26 niet hoger mag zijn dan dertig studiepunten, de helft dus van het totaal. Dat verschaft eerstejaarsstudenten meer lucht, is het idee.
Studentenbonden zijn blij met het plan, onderwijsinstellingen minder. Studenten moeten in jaar twee namelijk nog steeds de zestig punten van jaar 1 hebben gehaald. De universiteiten vermoeden dan ook dat een lagere puntennorm alleen maar leidt tot meer vertraging en meer werkdruk. HvA-rector Geleyn Meijer noemde Dijksgraafs plan ‘geen oplossing’.
De reden? Sommige opleidingen wijzen erop dat hun curriculum al flink aan het veranderen is en dat er nu geen ruimte is voor nog een experiment. Maar belangrijker nog, is dat opleidingen willen voorkomen dat studenten bij gebrek aan bsa onnodige vertraging oplopen en alsnog uitvallen.
Het corona-experiment
Deze opleidingen wijzen op de coronajaren, waarin studenten alsnog door mochten naar jaar twee, ook bij te weinig punten. ‘Die studenten zijn uiteindelijk alsnog in groten getale in de hoofdfase van de opleiding uitgevallen’, weet Corine Latour, de opleidingsmanager van HBO-Verpleegkunde.
‘Sommige studenten neem je met een bsa in bescherming: anders moet je ze later alsnog teleurstellen’
‘Ondanks dat wij twee managers op deze groep hebben gezet en een apart studieprogramma hebben gemaakt in het tweede jaar. Voor ons geldt dat we bevestigd zagen dat het bsa echt een goed selecterende functie heeft’, aldus Latour over de keus van HBO-V om vast te houden aan het bsa.
De bsa-loze coronajaren waren een leermoment, reageert ook Pao Lin Oei, de opleidingsmanager van Human Resource Management (HRM). ‘In feite hebben we de toen al geëxperimenteerd en gezien wat er gebeurt als je niet werkt met een puntennorm’, aldus Oei. ‘Van de studenten die mét bsa zouden zijn uitgevallen, valt het gros nu alsnog uit. Ondanks alle extra begeleiding die we op deze groep studenten hebben gezet’.
Het bsa is misschien niet de heilige graal, maar wel doeltreffender, vindt Oei: ‘Het is natuurlijk verschrikkelijk om eerstejaars onder druk te zetten met een puntennorm en soms na een jaar al de deur te moeten wijzen. Maar een betere oplossing hebben we nu niet, en we willen sommige studenten ook in bescherming nemen: anders stapelen de problemen zich op en moeten we ze later alsnog teleurstellen.’
Nieuw onderwijs, nieuw studieadvies
Wat is dan de overweging van de twee opleidingen die wél willen overgaan op het dringend studieadvies? Zij vinden dat het bsa meer een sta-in-de-weg is geworden dan een noodzakelijke drempel om te bewijzen dat iemand het gewenste niveau heeft. Dat heeft te maken met de onderwijsvernieuwingen die er hebben plaatsgevonden.
‘Door het bsa gaan studenten zich vaak alleen maar blindstaren op het aantal punten dat ze moeten halen’
Zo gaat men bij Logistiek - zoals bij wel meer opleidingen - inmiddels uit van ‘flexibel, procesgericht onderwijs’, legt opleidingmanager Sannie Bombeeck uit. ‘Het idee is dat studenten intensieve begeleiding krijgen aan de hand van feedback. Het gaat dus om het proces van iedere student, niet dat punt aan de horizon.’
Volgens Bombeeck zorgt het bsa ervoor dat studenten te veel op de punten gaan zitten. En dat wil de opleiding juist voorkomen. ‘Met een bsa gaat de student vaak alleen maar naar de puntennorm toewerken, in plaats van zich te focussen op de inhoud. Wij willen dat de focus daarop komt. Ik denk dat we gemotiveerdere studenten krijgen als we het bsa laten vervallen.’
Naast de voltijd bacheloropleidingen kregen ook deeltijdopleidingen de kans om mee te doen aan de pilot. Bij een deeltijdopleiding heb je als student minder contacturen per week, omdat je bijvoorbeeld studeert naast je baan. De volgende deeltijdopleidingen willen meedoen:
- Bedrijfskunde
- Commerciële Economie
- Finance & Control
- HRM
- Ad Sport
- Ad Ervaringsdeskundigheid in Zorg & Welzijn
Te belerend
Dat verwachten ze ook bij Interprofessionele Paramedische Zorg, de andere opleiding die graag wil starten met het dringend studieadvies. ‘Het bindend studieadvies past simpelweg niet meer bij ons’, is de uitleg van Netty Winters, het hoofd van de opleiding. ‘Ook bij ons worden studenten nu gecoacht en geven we meer regie aan de student. Een bsa past niet meer in die formule: zo’n verplichte puntennorm vinden wij veel te dwingend.’
Blijft wel de vraag: zullen studenten zonder strikte puntennorm niet tegen grote vertraging aanlopen? Dat zal meevallen, denkt Winters. ‘Wij gaan er vanuit dat een student intrinsiek gemotiveerd is om deze opleiding te doen. Het bsa draagt niet aan die motivatie bij, maar maakt dat een student zich gaat blindstaren op het aantal punten dat gehaald moet worden. Natuurlijk moet je die punten nog steeds halen, maar het bsa vinden wij te belerend: we willen als opleiding juist naast de student staan.’
Update 10 juli 2023:
Ook de voltijd bacheloropleidingen Fysiotherapie en Maritiem Officier hebben inmiddels besloten komend studiejaar mee te doen aan de pilot.