Door ellende scrollen: we doen het allemaal, maar gezond is het niet

13 oktober 2022
Beeld:

Iris Schellingerhout

Geplaatst door
Iris Schellingerhout
Op
13 oktober 2022

Met je duim langs een stroom aan ellendige nieuwsberichten over het klimaat, de oorlog en energietarieven: we doen het allemaal wel eens. Cultureel platform FLOOR organiseerde een evenement over het fenomeen dat doomscrollen heet.

Van de term doomscrollen heb je vast wel eens gehoord: het is het eindeloze doorscrollen op je telefoon tot je er ellendig van wordt. Een onderwerp dat leeft, blijkt uit de grote belangstelling voor de lezing over dit onderwerp.

 

De zaal zit vol, ook al hebben veel van de aanwezige studenten er al een lesdag opzitten. Het thema mag dan zwaar zijn, de inrichting van de locatie is dat niet: de tafels staan her en der los door de ruimte verspreid en voorin de zaal staat een kleine verhoging waar een Perzisch tapijt op ligt.

 

Zodra de moderator met een microfoon het tapijt opstapt, stokt het geroezemoes. Wie er ook wel eens last heeft van doomscrollen, vraagt hij. Direct steekt bijna iedereen zijn hand op. Volgens een van de sprekers, psycholoog Sascha Struijs, is het focussen op negatief nieuws een mechanisme wat in ons zit. Het is een oerneiging om negativiteit op te zoeken, omdat wij hier in het verleden mogelijk iets mee moesten om te overleven. Anders dan toen kan je nu niet altijd iets ondernemen om het probleem te laten verdwijnen, zegt hij.
 

'Zestig procent is na maanden gestopt door een overload aan negatief nieuws’

Een voorbeeld daarvan is de coronacrisis, zegt spreker Kiki de Bruin. Zij doet onderzoek naar waar je dan in terecht komt; de fase van nieuwsmijding. In de beginmaanden zat iedereen voor de tv om nieuws te volgen om onzekerheid weg te nemen. ‘Zestig procent is daar na maanden mee gestopt of gaan minderen door een overload aan negatief nieuws’, aldus de Bruin.

 

Kop in het zand

Mensen die het nieuws mijden, doen dat bewust of onbewust, aldus de Bruin. Een teveel aan ellendige informatie heeft dan een te negatieve uitwerking op hun eigen gemoedstoestand. Dit wordt bevestigd vanuit de zaal. Een mannelijke student spreekt over zijn periode van nieuwsmijden tijdens zijn overspannenheid. ‘Ik kon slecht tegen de negatieve energie van al dat nieuws en besloot er gewoon niet meer naar te kijken.’

Beeld: Iris Schellingerhout | Studenten luisteren aan tafeltjes naar de lezing

Periodes van nieuwsmijden en doomscrollen wisselen zich vaak af, zegt onderzoeker De Bruin. Mensen die gestresst zijn of paniekerig kunnen makkelijker verstrikt raken in doomscrollen. Het scrollen geeft een soort gevoel van controle. ‘Maar je moet er wel wat aan doen als je last krijgt van de negatieve berichten’, aldus De Bruin.

 

Het nieuws mijden klinkt negatief, maar dat hoeft het niet altijd te zijn. Mensen die zich nutteloos voelen omdat ze niets kunnen veranderen aan de problemen in het nieuws, komen vaak op een andere manier in actie. De Bruin: ‘Negatief nieuws geeft je soms een naar gevoel dat je niet kwijtraakt. Door het mijden van nieuws gaan mensen meer doen in de samenleving om de problemen ook echt op te lossen. In plaats van dat ze zich thuis druk maken.’

 

Heft in eigen hand

Maar hoe kan je je wapenen tegen het ongelukkige gevoel dat negatief nieuws met zich mee brengt? Conscious consuming, oftewel bewust consumeren, blijkt daar de oplossing voor.

 

Je kunt je mediagebruik matigen en daarbij goed nadenken op welke tijdstippen je zelf het beste om kan gaan met negatief nieuws. ‘Als je weet dat het lezen van het nieuws in de ochtend ervoor zorgt dat je de rest van de dag rondloopt met een rotgevoel, dan moet je een ander moment kiezen’, zegt psycholoog Struijs. ‘Je moet niet voelen dat het nieuws je overspoelt.’

 

Taak voor de media?

De media loopt zelf ook aan tegen lezers die nieuwsmijden. ‘Zij hebben hun eigen monster gecreëerd door een verdienmodel te maken van hun lezers in plaats van een relatie met ze op te bouwen’, zegt De Bruin. Ook techbedrijven hebben invloed op wat je te zien krijgt met hun algoritmes. Door het klikken op negatief nieuws, krijg je nog veel meer negatief nieuws. ‘Je komt in een bubbel terecht waar je niet makkelijk uitkomt’, zegt Struijs. 

 

Het evenement sluit af met een borrel. Aan de kleine bar achterin de zaal kan je iets te drinken halen. De keuze is reuze, maar de studenten verlaten de ruimte echter al snel; de chips op tafel is op en het is etenstijd.