#metoo op de HvA: ‘Hoe ver mag ik gaan?’
De keuze voor het onderwerp was gedurfd, dinsdag bij Brandende Kwesties op de HvA: #metoo, seksuele intimidatie en seksuele grenzen. De vragen en het debat daarna waren, nou ja, héél voorzichtig.
‘Wanneer ga ik eigenlijk een grens over? Ik zeg zo vaak domme shit. Fysiek is het makkelijk: je moet van anderen afblijven. Maar met woorden is het moeilijk om te bepalen wanneer je te ver gaat, toch?’
Het was zo ongeveer de laatste vraag dinsdagmiddag, gesteld door een student in het publiek tijdens Brandende Kwesties in het Kohnstammhuis, maar wel een vraag die ongetwijfeld veel mensen (of in ieder geval mannen) tegenwoordig nogal bezighoudt. Hoe ver mag je gaan met seksueel getinte grapjes of opmerkingen? Of kun je ze beter helemaal achterwege laten?
Voorzichtige vragen
De Faculteit Maatschappij en Recht en debatcentrum Floor durfden het aan om ‘#metoo – seksuele grenzen onder de loep’ als actuele kwestie in het interactieve college te behandelen. De tribune en de zaal zaten vol, en vooral aan de – behoorlijk voorzichtige – vragen van studenten na afloop werd duidelijk dat ook aan de HvA het open gesprek over dit onderwerp nog goed op gang moet komen.
‘Ik zeg zelf zo vaak domme shit. Fysiek is makkelijk: je moet van anderen afblijven’
Voor specialist gender en seksualiteit en bijna-afgestuurde UvA-student sociologie Justine van de Beek is het allemaal al lang gesneden koek. In een minicollege behandelde ze de vijf misverstanden die volgens haar leven over #metoo. ‘Metoo is inmiddels overal. Er worden veel flauwe grapjes gemaakt over “een metootje doen”, terwijl weinig mensen weten wat het echt betekent.’
Van de Beek legde uit wanneer de term oorspronkelijk is ontstaan (sommigen zeggen 2006, anderen 1997), en gaf toe dat de aandacht ervoor ‘is opgeblazen’ na de onthullingen over de Amerikaanse filmproducent Harvey Weinstein.
Slachtoffers
Aan de hand van (soms behoorlijk intieme) voorbeelden uit haar eigen omgeving en ervaringen maakte ze soepel gehakt van enkele misverstanden, zoals ze eerder deed in een verhaal in NRC Handelsblad. Dat het fenomeen vrouwen reduceert tot slachtoffers bijvoorbeeld, en dat onder de hashtag alles – van schelden tot verkrachting – op een hoop wordt gegooid.
Leidt #metoo tot verpreutsing van de samenleving of het is vooral een ‘Hollywood-probleem?’ Niet volgens de bijna-sociologe: ‘Het is niet preuts als je het gesprek opent over waar je seksuele grenzen liggen, dat kan zelfs sexy zijn. In films en series wordt maar net gedaan alsof seks iets is dat vanzelf, automatisch, goed gaat.’ En: ‘In Nederland heeft de helft van de vrouwen wel eens seksueel geweld meegemaakt. Driekwart is wel eens seksueel geïntimideerd en één op de tien is verkracht. Door #metoo is ruimte ontstaan om hierover te praten en worden slachtoffers vaker serieus genomen.’
Concreet en praktisch voor de studenten werd het toen een van de vier vertrouwenspersonen aan de HvA, studentendecaan Reina Dooijewaard, uitlegde hoe de hogeschool met seksuele intimidatie omgaat. De vertrouwenspersonen (hier te bereiken) luisteren bij dit soort zaken allereerst naar het verhaal of de klacht en bespreken dan welke stappen de student daarna wil zetten.
‘In het uiterste geval wordt iemand ontslagen of van school gestuurd’
Dooijewaard: ‘We gaan in ieder geval nooit zomaar met een verhaal of opmerking aan de haal. Het is ook belangrijk dat we de kant horen van de mogelijke daders en dat we goed duidelijk hebben wat er is gebeurd. Soms zijn studenten of docenten zich er helemaal niet van bewust dat ze over de schreef zijn gegaan. Als het nodig is, bieden we studenten ook hulp en laten we de zaak officieel behandelen door een commissie. In het uiterste geval wordt iemand geschorst of ontslagen of van school gestuurd.’
De student die de moed had om te vragen hoe hij weet wanneer hij met grapjes of opmerkingen te ver gaat – ‘ik zeg elke week wel domme shit’ – kreeg zijn antwoord. Justine van de Beek: ‘Hoe daarmee om te gaan blijf ik lastig vinden, maar ik probeer altijd duidelijk te maken wat het effect is van zo’n opmerking. Ook als ik dan de party pooper ben en de sfeer verpest omdat ik aanvallend overkom. Dat moet dan maar. Nog beter misschien is het om gewoon grapjes te maken zonder allerlei seksuele toespelingen.’