Onderzoek: ‘Studenten afhankelijker van ouders door leenstelsel’
Daniël Rommens
Studenten in het hoger onderwijs zijn sinds de invoering van het leenstelsel in 2015 financieel afhankelijker geworden van hun ouders. Dat zegt het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) op basis van eigen onderzoek.
Sutdenten met ouders die moeilijk of niet kunnen helpen bij de financiën van hun kind betalen volgens het Nibud een ‘hogere prijs voor hun studie’ dan studenten met ouders die wel kunnen bijdragen. Het zou gaan om 40.000 gevallen, zes procent van het totale aantal studenten van het afgelopen jaar.
‘Het stelsel gaat ervan uit dat ouders kunnen bijdragen’, zegt Nibud-directeur Arjan Vliegenthart. ‘Maar met een inkomen rond anderhalf keer modaal is dat nog heel lastig.’ Een deel van de studenten begint hun loopbaan daarom ‘met een financiële achterstand’. De budgetorganisatie maakt zich zorgen over ‘toenemende kansenongelijkheid’.
‘Meer dan de helft woont thuis. Hun ouders nemen meer kosten voor hun rekening dan eerst’
Het percentage studenten dat leent is gedaald van 55 procent in 2017Toen deed het Nibud ook zo’n onderzoek. naar 45 procent nu. Redenen om niet te lenen zijn bijvoorbeeld angst voor een studieschuld en de gevolgen daarvan, meldt het Nibud. Vooral de studenten die thuis blijven wonen zijn minder gaan lenen, slechts 30 procent van hen krijgt maandelijks geld van Duo. Van de studenten die op zichzelf wonen, heeft bijna tweederde een lening. Zij maken zich zorgen over de gevolgen van hun studieschuld, zoals voor het kopen van een huis.
Ging in 2017 nog de helft van de studenten het huis uit, nu blijven zij juist vaker thuis bij hun ouders. Dat geldt niet alleen voor de eerstejaars, die vanwege het thuisstuderen andere keuzes hebben gemaakt, zegt het Nibud.
Onzekere toekomst
Het aandeel studenten dat geld van hun ouders ontvangt, is sinds 2017 met 10 procent gestegen naar ruim tweederde. In vergelijking met hen die niet onder het leenstelsel vielen is het zelfs 15 procent hoger. Studenten krijgen gemiddeld 211 euro per maand van hun ouders. ‘Ook onder tweede- en derdejaars woont meer dan de helft thuis. Hun ouders nemen meer kosten voor hun rekening dan eerst.’
‘Het Nibud ziet dat het leenstelsel een te grote afhankelijkheid van ouders veroorzaakt’, zegt Nibud-directeur Vliegenthart. ‘En als je niet van hen afhankelijk kunt zijn en een lening nodig hebt, maakt de studieschuld studenten onzeker over hun toekomst.’
Daarom wil het Nibud dat het studiefinancieringsstelsel wordt aangepast. ‘Iedereen kan studeren met studiefinanciering, maar er ontstaat na afloop een grotere ongelijke situatie dan noodzakelijk is,’ aldus Vliegenthart. In politiek Den Haag is de steun voor het huidige stelsel sterk afgenomen. Alleen de VVD is nog voor het leenstelsel in de huidige vorm.
Het is vrijwel zeker dat het systeem wordt aangepast, maar of dat resulteert in de terugkeer van de basisbeurs is nog niet duidelijk. Het Nibud geeft aan dat de aanvullende beurs voor de groep die daarvoor in aanmerking komt, ook een optie is.
