Crea gaat online: ‘Juist in deze tijd hebben we kunst en cultuur nodig’
Crea | Crea-cursus zang onder leiding van Jolien Grunberg
Cultureel centrum Crea is dicht, maar directeur Dennis van Galen gaat niet bij de pakken neerzitten. In een mum van tijd worden aan alle kanten online cursussen uit de grond gestampt, van boetseren tot ballet.
Sinds de aankondiging van de quarantaine zijn vrijwel alle Crea-docenten – en dat zijn er ruim tachtig – bezig om hun lessen in een online vorm te gieten, of zijn daar zelfs al mee gestart. En dat gaat verrassend goed, vindt Van Galen. ‘Maar liefst 75 procent van de cursussen is nu al online beschikbaar, ook cursussen waarvan je zou denken: hoe is het mógelijk om die virtueel te maken?’
Zo is er de cursus boetseren. De klei die daarvoor gebruikt wordt, kun je niet bakken in de oven van je studentenhuis. En dus kunnen de cursisten wel thuis met hun kunstwerken aan de slag, maar moeten ze wachten totdat Crea open is, voordat deze in de oven kunnen.
Stilte in het Crea-café
Vanaf 16 maart moesten ook de Crea-medewerkers in thuisisolatie. ‘Troosteloos, die lege gebouwen. Mijn hart breekt als je langs het Crea-café loopt. De lichten uit, stoelen op tafel. Crea hoort het bruisend hart van de campus te zijn. Een ontmoetingsplek.’ Toch is het Crea-gebouw nog niet helemaal gesloten. ‘Ik ben een van de weinigen die nog dagelijks naar Crea gaat, samen met een baliemedewerker en iemand van de ICT. We wilden open blijven zodat docenten of cursisten nog langs kunnen komen voor materialen, zoals klei of papier.’
De medewerkers hoopten tot 6 april online te moeten werken, maar dat was te vroeg gejuicht. ‘We did it, dachten we, in de veronderstelling dat we drie of vier lessen moesten opvangen. Sommige cursussen zullen nu tot het einde online plaatsvinden. Dat is een nieuwe uitdaging.’ Des te belangrijker om te blijven werken vanuit het Crea-gebouw, vindt hij. ‘Het werkt als opbeurende factor voor medewerkers die thuiswerken. Als bestuurder van een schip blijft iemand verbonden met het anker.’
(Lees verder onder de video.)
Kunst en de crisis
De boel helemaal dichtgooien dan maar? Geen sprake van, vindt hij. ‘Ik dacht: dit is waar ik na al die jaren in de kunstwereld voor ben klaargestoomd. Het is een oproep aan ons om iets te doen. Kunst observeert, registreert en vangt een tijdsbeeld.’
‘De kunst is vaak bedoeld voor onderwerpen die we niet kunnen vangen: dood, liefde, seks. Juist in een tijd waarin we zoveel niet begrijpen, is kunst een manier om daar uiting aan te geven. De muziek van ons Crea-gospelkoor wordt door de crisis veel meer kracht bij gezet: hou vol in moeilijke tijden. Zeker nu, in een tijd met zoveel onzekerheid en financiële onduidelijkheid.’
(Lees verder onder de video.)
Zeggen studenten niet massaal hun cursus op, nu die niet meer fysiek wordt gegeven? ‘Tot nu toe is het aantal afhakers een kleine groep. De stroom aan positieve reacties verbaasde mij. Ik denk dat de cursussen ook structuur bieden in een structuurloze tijd. Zelfs studenten die nu in Hongarije of Zuid-Korea zitten, zeggen: “Houd ons geld maar, doe er wat goeds mee.” Maar er zijn natuurlijk ook studenten die nu financieel in de penarie zitten. We zoeken oplossingen daarvoor, ik zou niet willen dat zij het niet halen tot het einde van de maand.’
De wereld is ineens klein geworden, even naar Rome vliegen kan niet meer. Toch lijkt de nieuwe werkelijkheid inspiratie te bieden. ‘Het is hartverwarmend en ontroerend om te zien. Choreografen bedenken nieuwe vormen van dans, omdat sommige mensen misschien moeten oefenen in een kamer van drie-bij-drie. Op de fotografiecursussen wordt nu veel gewerkt met de directe omgeving, patronen, compositie. Docenten geven opdrachten als “fotografeer jezelf, of schilder je uitzicht.” Als je geen toegang hebt tot bepaalde materialen of camera’s, wat kun je dan doen om toch tot een bepaald resultaat te komen?’
‘Zodra het gebouw weer open gaat, springen we een gat in de lucht’
Onze gezondheid is natuurlijk het allerbelangrijkst, vindt ook Dennis. Maar nu alle theaterzalen, bioscopen en uitgaansgelegenheden zijn gesloten, wordt volgens Van Galen duidelijk hoe onmisbaar kunst en cultuur zijn voor een samenleving. ‘Men vergeet het belang van kunst soms, alsof we wel zonder zouden kunnen.’ Maar alle lege straten en dichte musea geven een boodschap af, denkt hij. ‘Wat heb je dan nog aan een stad? Iedereen voelt het nu: de verveling, de eenzaamheid. Kunst en cultuur geven kleur aan een verstomde stad. Het biedt zingeving, duiding en troost.’
Een virtueel Crea
Toch denkt Van Galen niet dat Crea ooit alléén online zou kunnen. ‘We zeiden als grap tegen elkaar: “Straks hebben we een heel nieuw online aanbod.” Toch is fysieke aanwezigheid in de kunst essentieel. Het gaat ook over zintuiglijkheid, ruimte in de tijd, objecten die je kan aanraken. Naar de bioscoop gaan is anders dan een film kijken op Netflix. Hetzelfde geldt voor het tentoonstellen van je werk in een galerij; dat is anders dan het terugzien in een digitale collectie.’ Voorlopig gaat Crea dus online, maar dat is zeker niet voor altijd, zegt Van Galen. ‘Zodra het gebouw weer open gaat, springen we een gat in de lucht.’
