Jason is student en psychiatrisch patiënt: ‘Soms blaas ik stoom af bij de Mac’
Daniël Rommens | Als Jason overprikkeld is gebruikt hij deze discobal om rustig te worden.
Meer dan honderd hulpverleners in het eerste jaar en opsluiting in de isoleercel. Jason Bhugwandass (21, Social Work) ondervond aan den lijve hoe traumatisch de jeugdzorg kan zijn. Toch hield hij altijd vast aan zijn droom: studeren en de jeugdzorg verbeteren.
Hulphondje Lennon (‘voor mental support’), hele zure snoepjes (‘die brengen je terug in de werkelijkheid’), een stressbal, een crisiskaart, een scherp voorwerp (‘om in mijn hand te prikken als ik er niet bij ben’) en medicatie. Waar een gemiddelde student misschien vooral een laptop en wat te eten in zijn tas heeft, is dat voor Jason Bhugwandass (21, Social Work) heel anders. ‘Zonder deze spullen durf ik de deur niet uit.’
Heb jij het gevoel dat je ook hulp nodig hebt? Dan kun je contact opnemen met Stichting 113 Zelfmoordpreventie via 0900 0113 (24/7 bereikbaar) en 113.nl.
Posttraumatische stressstoornis, genderdysforie, stemmingsstoornissen, depressieve perioden met psychotische kenmerken, ernstige gedragsstoornis en een emotieregulatiestoornis met risico op suïcide. Zomaar een greep uit de meer dan dertien diagnoses die Jason heeft gekregen.
Sommigen zullen Jason kennen uit het tv-programma Tygo in de Psychiatrie, waar hij vol zelfspot vertelt over zijn psychische gesteldheid. Hij viert met vrienden een feestje als hij zijn tiende diagnose heeft gekregen. ‘Je hebt wel echt zelfspot nodig om te overleven in de ggz.’Geestelijke gezondheidszorg
Met al die diagnoses denkt Jason niet dat hij oud wordt. ‘Ik denk dat ik de vijfentwintig niet haal. Daarom leef ik met een bucketlist. Wat wil ik gedaan hebben? Studeren is altijd mijn droom geweest.’ Daarom startte Jason dit jaar met de opleiding Social Work op de HvA, waar hij zich vastbijt in het thema jeugdzorg.
Explosiegevaar
De trauma’s en psychische problemen komen voort uit Jasons jeugd. ‘Ik groeide op in een instabiel gezin, mijn vader was alcoholist en daardoor extreem agressief, mijn broer ging het criminele pad op. En mijn moeder bleef in een gewelddadige relatie.’
‘Explosiegevaar lag altijd op de loer bij ons thuis. Regelmatig werd er een kast van de trap gegooid. Het was een uitzondering als ik niet in elkaar werd geslagen.’
School heeft Jason lange tijd gered. Studeren was zijn droom. Jason: ‘Ik wilde het anders doen dan mijn ouders, me via onderwijs ontworstelen aan een uitzichtloos leven. Toen wist ik alleen nog niet wat voor een invloed je opvoeding heeft.’
Daar kwam hij in de puberteit achter. Depressieve perioden werden steeds langer. ‘Ik begon dingen te voelen die ik jarenlang had weggestopt, en dat waren hele negatieve gevoelens. Overdag sliep ik en ‘s nachts vluchtte ik in de virtuele wereld.’ Jason begon zichzelf te snijden en deed een zelfmoordpoging. ‘Het is mijn moeder niet eens opgevallen.’
‘Het was een uitzondering als ik thuis niet in elkaar werd geslagen’
Liefde en angst
Op zijn zestiende belandde Jason in de gesloten jeugdzorg. Hij werd van locatie naar locatie gebracht, zag meer dan honderd hulpverleners en werd opgesloten in isoleercellen. Het bezorgde hem trauma’s, en ook een missie. Zijn studie Social Work combineert hij met presentaties over zijn ervaringen als psychiatrisch patiënt in de jeugdzorg. Ook denkt Jason mee met beleidsmakers.
‘Jeugdzorg in Nederland lijkt echt op een gevangenis. Dat komt door de controledwang in het systeem. Alles is erop gericht risico’s te mijden. Heb je een paniekaanval of dissocieerAls je dissocieert verkeer je tijdelijk in een verlaagd bewustzijn. Het kan voelen alsof je gedachten, herinneringen, en lichaam niet van jou zijn. Tijdens een dissociatie zijn mensen vaak verward. je? Dan eindig je in de isoleercel omdat men bang is dat er iets gebeurt en de inspectie een onderzoek komt doen.’
Het risicomijdende beleid in de geestelijke gezondheidszorg zorgt ervoor dat Jason momenteel niet behandeld kan worden voor posttraumatische stressstoornis (PTSS). Omdat hij meer dan tien labels heeft, is hij volgens hulpverleners een te groot risico om te behandelen. ‘Om te beginnen met traumatherapie mag ik bijvoorbeeld niet suïcidaal zijn, maar zodra ik terugga naar mijn trauma kan ik suïcidaal worden. Ik zit dus klem.’
(Jason vertelt in DWDD over zijn psychiatrische problemen en het ggz-systeem.)
Gevolg: Jason woont zelfstandig, maar raakt regelmatig op straat in een dissociatie. ‘Vorig jaar heeft de politie mijn hele straat af moeten zetten omdat ik in een twintig meter hoog billboard was geklommen.’ De politie brengt Jason op zo’n moment naar de crisisopvang, waar hij vervolgens weer in een isoleercel wordt gezet, dat ervoor zorgt dat hij zijn trauma herbeleeft. Een vicieuze cirkel.
Sterrenprojector
Dat uitzichtloze wordt Jason soms te veel. Dan sluit hij zijn badkamerdeur en zet zijn sterrenprojector aan. Het heelal, het oneindige, dat maakt hem rustig. Hij kan er dagen zitten, en soms zelfs weken.
Zijn opleiding op de HvA biedt hem plezier, maar ook stress. Als hij in zijn badkamer zit, mist hij lessen. Ook de lesstof, waar hij zich vaak in herkent, roept soms emoties op. ‘Ik beland weleens in heftige discussies, en ik moet weleens naar de Mac om af te koelen. Ik voel me op de HvA vreemd, maar welkom.’
Jason hoopt dat hij kan blijven studeren en uiteindelijk toch traumatherapie kan krijgen. ‘Nu zie ik geen toekomst. Ik vind het helemaal niet zo leuk, hier op aarde. Ik voel me soms een beetje een kasplantje. De ggz is echt krom. Ze handelen snel als je bijna dood bent, maar als je iets meer leeft en hulp vraagt, sta je voor een dichte deur.’
