Alleen met een sterke maag: binnenkijken bij Museum Vrolik

28 november 2019
Beeld:

Suzan Stekelenburg

Geplaatst door
Andrea Huntjens
Op
28 november 2019

In Museum Vrolik vind je geen schilderijen van Rembrandt of Van Gogh, maar geprepareerde organen, misvormde skeletten en foetussen op sterk water. Een kijkje in het museum van het AMC. Let op: voor deze fotoserie moet je over een sterke maag beschikken.

Als verpleegkundestudent hoef je niet naar het Museumplein om cultuur te snuiven. Vlak bij de gezondheidsfaculteit, onderin het AMC, zit namelijk Museum Vrolik. Het museum is vernoemd naar vader en zoon Vrolik, twee anatomenEen anatoom is een ontleedkundige, die veel weet over het menselijk lichaam. die leefden halverwege de negentiende eeuw. Zij verzamelden een bonte collectie van apenskeletten, tijgerwelpjes op sterk water en menselijke schedels.

‘Zo’n verzameling werd gebruikt als lesmateriaal, maar liet ook zien dat je kennis had van de wereld, en dat je rijk was’, zegt Laurens de Rooy, curator en directeur van Museum Vrolik. Vader en zoon Vrolik verzamelden organen van gezonde lichamen, maar ook misvormingen, zoals Siamese tweelingen of foetussen met maar één oog. We nemen je mee langs de meest bijzondere stukken van de collectie.

Beeld: Suzan Stekelenburg | Laurens: ‘Dit is een foetus van ongeveer vier maanden oud.’
Beeld: Suzan Stekelenburg | Foetussen van een tijger (links), jaguar (midden) en otter (rechts)

‘Als je me vraagt naar een pronkstuk, moet ik meteen aan dit welpje denken’, zegt Laurens. ‘Zelf vind ik de anatomie van dieren vrijwel net zo interessant als die van mensen. Of dit jaguarwelpje voor of na de geboorte is overleden, kan ik niet met zekerheid zeggen. Het meest linkse welpje, de tijgerfoetus, is sowieso nog onvolgroeid, maar de twee rechterdieren zouden best levend ter wereld kunnen zijn gekomen.’

Beeld: Suzan Stekelenburg | Menselijke voeten op sterk water
Beeld: Suzan Stekelenburg | Blaasstenen, omhuld met een ijzeren harnas

‘Dit zijn de oudste objecten die we hebben. Dit zijn blaasstenenBlaasstenen zijn stenen die in de blaas komen te zitten. Ze zijn vaak in de nieren begonnen als nierstenen, en komen soms via de urineleider in de blaas uit. uit de zestiende eeuw. Ik denk dat vader en zoon Vrolik deze gekocht hebben van een verzamelaar, op een veiling bijvoorbeeld. Ze zijn omhuld met metaal en hangen aan een ketting zodat ze opgehangen konden worden om te laten zien. Helaas is de rechtersteen een keer stuk gevallen en daarna weer aan elkaar gelijmd.’

Beeld: Suzan Stekelenburg | Een mensenhart
Beeld: Suzan Stekelenburg | De skelettenkast

‘Deze kast staat vol met skeletten. Midden- en rechtsbovenin zie je de lichamen van mensen met misvormde ruggengraten. Tuberculose, dat meestal in de longen voorkomt, kan ook in de ruggenwervels groeien en deze dan aantasten. De wervelkolom van de persoon zakt dan als het ware in elkaar, en de rug groeit krom. Dat kun je hierboven goed zien.’

Beeld: Suzan Stekelenburg | ‘De gaten in deze schedel zijn een gevolg van de ziekte syfilis, die langzaamaan de schedel kan aantasten.’
Beeld: Suzan Stekelenburg | Een schedel met uitgezakte oogkas

‘Dit is mijn favoriet. Deze persoon is in de achttiende eeuw door een paard in zijn gezicht getrapt, waardoor het jukbeen is gebroken. Of die trap dodelijk was? Nee, en dat is zo bijzonder. Deze man kreeg aan de zijkant van zijn oogkas een langzaam steeds groter groeiende zwelling, die uiteindelijk zijn oog helemaal wegdrukte. De holte waarin de zwelling zat is goed te zien in de schedel. Het is ongelofelijk dat de man er nog bijna twintig jaar mee heeft geleefd.’