Taalcolumn | Deze studenten knappen echt op van een tukkie tijdens een hoorcollege
iStock
Van managementtermen tot woordspelingen. HvA-docenten van het blog ikzegookmaarwat.nl nemen je in deze tweewekelijkse column mee in hun verwondering én vermaak over taal. Vandaag: waar komt het woord 'tukkie' vandaan?
Het is 2019 en op de HvA hebben studenten designlabpractica, broedplaatsworkshops en stand-up-scrummeetings. (“Nee oma, scrum. Niet scrub, nee. Scrum. Dat is ehm, ja, och laat maar zitten.”)
Gelukkig bestaat het oeroude hoorcollege in een grote zaal ook nog gewoon. Studenten bezoeken zo’n hoorcollege om allerlei redenen, om hun vrienden te zien bijvoorbeeld, of omdat ze iets willen leren of ze toch in de stad waren. Maar een collegezaal is ook een prima plek om naar schoenen te kijken op Zalando, je Insta te checken of te lunchen met een boerenkoolsmoothie. Waarom je dan naar college gaat, is mij persoonlijk een raadsel, maar neem eens een kijkje achter in een gemiddelde collegezaal en je zult versteld staan.
Je kunt ook naar college gaan om een tukkie te doen omdat je even wilt uitrusten van de nacht ervoor. Vooral op vrijdagochtend zie je dat nogal eens. Deze studenten knappen echt op van een hoorcollege. Want niets zo fijn voor een tukje als het geruststellende geluid van een pratende docent in de verte.
Slaapje
Een tukje of tukkie is een kort slaapje overdag. Het bijbehorende werkwoord tukken komt al sinds de achttiende eeuw in het Nederlands voor. En inderdaad waren er toen ook al hoorcolleges. Een synoniem voor tukje is dutje, ook een kort overdags slaapje.
Het hipsterzusje van het tukkie en het dutje is de powernap. Die is komen overwaaien uit Japan. Het schijnt dat het daar algemeen geaccepteerd is om een powernap te doen om de dag fit door te komen. De Japanners rollen een matje onder hun bureau uit en doen even een dutje. Briljant!
‘Op zijn zachtst gezegd komt het hier nogal excentriek over als je even onder je bureau gaat liggen’
Zelf durf ik zoiets niet. Op zijn zachtst gezegd komt het hier ook nogal excentriek over als je even onder je bureau gaat liggen. Ik vermoed trouwens dat er binnen vijf minuten een BHV’er bij je neer zou knielen om je pols te voelen en op geruststellende toon wat vragen te stellen.
Vlinder
Het allermooiste synoniem voor het tukje is ‘een uiltje knappen.’ Het is niet duidelijk waar deze vreemde uitdrukking vandaan komt. Uilen zijn nachtdieren en slapen overdag. Wellicht is dat de associatie. Anderen menen dat niet de vogel maar de vlindersoort uiltje wordt bedoeld. Als je zegt dat je een uiltje gaat knappen (vangen), zeg je dat je weggaat om een vlinder te vangen, maar ga je lekker een dutje te doen.
Een groep HvA-docenten is het brein achter het blog ikzegookmaarwat.nl. Wekelijks wisselen ze de column voor HvanA af. Vandaag was het de beurt aan Lisette Hilhorst.
